Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Από το σύνολο του αθηναϊκού Τύπου μόνο δύο εφημερίδες («δημοκρατία», «Kontranews») αναπαρήγαγαν στα χθεσινά τους πρωτοσέλιδα τις κυριακάτικες αποκαλύψεις («Η Καθημερινή») ότι είναι θέμα ημερών, αν όχι ωρών, η ανάρτηση του τουρκολιβυκού μνημονίου από τον ΟΗΕ.
Η στήλη μας δεν ασχολήθηκε χθες διότι θεωρεί ότι σας έχει ενημερώσει εγκαίρως από τις 10 Ιανουαρίου (και με επάρκεια, νομίζουμε) για τις εξελίξεις που θα έρθουν. Τότε πολλοί θεωρούσαν ότι κινδυνολογούμε. Ότι προσπερνούμε το γεγονός πως η Τουρκία «απομονώθηκε διεθνώς». Ότι οι ΗΠΑ – Ε.Ε. χαρακτήρισαν το μνημόνιο «προκλητικό». Οτι αποδοκίμασε έως και η Ρωσία. Ότι, ότι.
Θα το ξαναγράψω τώρα που είμαστε πλέον έτοιμοι να πλεύσουμε σε φουρτουνιασμένες θάλασσες. Πρέπει να λέμε την αλήθεια στους Έλληνες. Πρέπει να τους λέμε την αλήθεια για να μην υποστούν σοκ όταν έρθουν τα πραγματικά δύσκολα. Πρέπει να τους κατεβάσουμε από το ροζ συννεφάκι.
Αν τους τη λέγαμε από την αρχή, τότε που προέκυψε το θέμα με το μνημόνιο, δεν θα συμπεριφερόμασταν σήμερα ως αιφνιδιασμένοι που πέφτουν από τα σύννεφα επειδή ο ΟΗΕ δέχθηκε και ανάρτησε το «παράνομο» μνημόνιο («καταχώρισε στα αποθετήρια» είναι το σωστό). Δεν θα κάναμε σαν απατημένες σύζυγοι που νιώθουν οργή για έναν διεθνή οργανισμό επειδή τάχα απίστησε απέναντί τους. Οφείλουμε να το καταλάβουμε καλά μέχρι του σημείου εμπεδώσεως. Δεν μας «πούλησε» ο ΟΗΕ για τα μάτια των Τούρκων.
Απεναντίας, μας φέρθηκε εντάξει. Μας έδωσε άπειρο χρόνο για να αντιδράσουμε, αν θέλαμε. Για να καταθέσουμε συντεταγμένες, αν θέλαμε. Για να επεκτείνουμε στα 12 μίλια, αν θέλαμε. Για να κλείσουμε κόλπους, αν θέλαμε. Για να ανακηρύξουμε ΑΟΖ, αν θέλαμε. Με παρασκηνιακή παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στον πρόεδρο της Πορτογαλίας Ντε Σόουζα και τον επίσης Πορτογάλο γενικό γραμματέα του οργανισμού Γκουτέρες ο ΟΗΕ καθυστέρησε την ανάρτηση του μνημονίου που έχει κατατεθεί στις υπηρεσίες του από τα τέλη Νοεμβρίου. Το κράτησαν στα συρτάρια τους οι νομικές υπηρεσίες τους με εντολή… Προκόπη.
Και τώρα βεβαίως το αναρτούν γιατί, όπως εξηγήσαμε από την αρχή -στο πλαίσιο της γραμμής «να λέμε την αλήθεια»-, ο ΟΗΕ δεν έχει κανένα δικαίωμα ελέγχου νομιμότητας διεθνούς συμφωνίας προκειμένου να διακριβώσει αν τηρήθηκε η εσωτερική διαδικασία κύρωσής της.
Όπως δέχθηκε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών είναι νόμιμη (και ας μην ψήφισε στο συμβουλευτικό δημοψήφισμα το 50% των πολιτών των Σκοπίων, όπως το Σύνταγμα της γείτονος όριζε), έτσι και τώρα δεν έχει καμία αρμοδιότητα να ελέγξει αν πάσχει το τουρκολιβυκό μνημόνιο επειδή δεν κυρώθηκε από το εξόριστο Κοινοβούλιο της Λιβύης (το οποίο σημειωτέον έχει κηρυχθεί παράνομο με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της κυβέρνησης Σάρατζ).
Το καταρχήν συμπέρασμα από την εξέλιξη αυτή είναι πως πρέπει να ορίζουμε τις τύχες μας μόνοι μας. Πρέπει να κρατάμε τις τύχες μας στα χέρια μας, να μην τις αφήνουμε σε άλλους. Να μην επενδύουμε στην επικράτηση στρατηγών, όπως ο Χαφτάρ, για τον οποίο ο πρωθυπουργός σχημάτισε γνώμη κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα.
Τα μεγάλα θέματα που αγγίζουν την ακεραιότητα και την κυριαρχία της πατρίδας μας πρέπει να τα ρυθμίζει η διπλωματία και δη η προληπτική. Όχι ο ΟΗΕ, η διαρκής επίκληση του Διεθνούς Δικαίου, η διαμαρτυρία του αδικημένου που δεν του εδόθη το πέναλτι από τον διαιτητή. Δεν υπάρχει VAR στην εξωτερική πολιτική, δυστυχώς.
Τα μνημόνια που παράγουν τετελεσμένα δεν είναι φάσεις για να ακυρώνονται ούτε οι ηγέτες παίκτες σε ελεγχόμενη θέση οφσάιντ για να το σφυρίξουμε. Στην εξωτερική πολιτική προσέχεις να μη γίνει η φάση. Ακόμη βάζοντας και τρικλοποδιές. Απαξ και έγινε… Στην προκειμένη η κυβέρνηση είχε εγκαίρως, από τον Σεπτέμβριο, πληροφορίες ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται να υπογράψουν μνημόνιο με τη Λιβύη, που ακυρώνει τη σημασία της Κρήτης, της Ρόδου, του Καστελόριζου και κόβει το μισό Αιγαίο στη μέση.
Και παρά ταύτα, ενώ γνώριζε εγκαίρως, δεν κατάφερε να κινητοποιήσει τις δυνάμεις που έπρεπε για να το αποτρέψει. Έτσι, από τέλη Νοεμβρίου κυνηγάμε τις εξελίξεις, τρέχουμε πίσω από αυτές, και το χειρότερο; Όπως επισήμανα σε πλείστες όσες δημόσιες παρεμβάσεις μου -όχι επειδή είμαι πιο έξυπνος από άλλους, αλλά επειδή χρησιμοποιώ την κοινή λογική-, ο Ερντογάν θα μας παίξει στο γήπεδό μας. Στο γήπεδο του Διεθνούς Δικαίου.
Θα στείλει ερευνητικά σκάφη για έρευνες στην υφαλοκρηπίδα μας ισχυριζόμενος ότι εφαρμόζει διεθνή συμφωνία που φέρει τη βούλα του ΟΗΕ! Και αν τον εμποδίσουμε, θα υποδυθεί το θύμα που βρίσκεται σε άμυνα. Για την ιστορία και μόνο θυμίζω τι γράφαμε από αυτήν εδώ τη θέση, μεταξύ άλλων, για τις επερχόμενες εξελίξεις αμέσως μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ: «Πρέπει να πούμε νωρίς την αλήθεια στους Έλληνες: Το μέλλον που μας σχεδιάζουν κινείται μεταξύ εθνικού εξευτελισμού και εθνικής τραγωδίας.
Και, αν υπάρχουν κάποιοι που νομίζουν ότι μας καλύπτει η επιφύλαξη που κατέθεσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος στον ΟΗΕ το 2015 για την εξαίρεση των θεμάτων άμυνας και κυριαρχίας από τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, τους προτρέπω να το ξεχάσουν. Και εγώ το ίδιο νόμιζα. Μόνο που η επιφύλαξη Βενιζέλου δεν είναι καθολική – έχει ορθάνοιχτα παράθυρα. Ορίζει ό,τι ισχύει για θέματα άμυνας και κυριαρχίας, εκτός κι αν τα δύο μέρη αποφασίσουν να τα εντάξουν σε συνυποσχετικό!
Δυστυχώς, οι εξελίξεις που έρχονται -εκτός κι αν μας σώσει ένας παγκόσμιος πόλεμος- θα θίξουν τον σκληρό πυρήνα της εθνικής μας κυριαρχίας και θα απειλήσουν την εδαφική μας ακεραιότητα. Όπως λέει ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής σε συνομιλητές του, “αυτή θα είναι η πλέον δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα μετά το 1974”. Μια σχετικά ασφαλής προβολή των εξελίξεων στην περιοχή μας είναι η εξής – αναλαμβάνω το ρίσκο να τη διατυπώσω:
• Πρωτοκολλείται στον ΟΗΕ αυτό που εμείς ονομάζουμε “μνημόνιο” και αυτό που οι Τούρκοι αποκαλούν “διεθνή συμφωνία” με τη Λιβύη.
• Ο Ερντογάν αποστέλλει ερευνητικό, ίσως και μέσα στον μήνα, σε ακατοίκητο νησί του Αιγαίου, το οποίο περιλαμβάνεται στη συμφωνία και, κατά τους Αμερικανούς, δεν διαθέτει υφαλοκρηπίδα. Νησί που δεν ονοματίζεται στη Συνθήκη της Λωζάννης.
• Εμείς είτε παρακολουθούμε απαθώς, εξευτελιζόμενοι βεβαίως, την προσβολή του σκληρού πυρήνα της εθνικής μας κυριαρχίας και ζητάμε διάλογο “για την επίλυση συνοριακών διαφορών και συναφών θεμάτων” είτε αντιδρούμε και χτυπάμε».
