Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Ενημερώθηκα για την κατάθεση της τέως εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ξένης Δημητρίου στην Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής για τη Novartis.
Νιώθω αληθινά ντροπή και οργή. Δεν έχει σωσμό αυτός ο τόπος. Η συγκριτική παρουσίαση που έκανε στα μέλη της Προανακριτικής για το πώς λειτουργεί το δικαιικό μας σύστημα στις υποθέσεις διαφθοράς και πώς λειτουργούν τα αντίστοιχα στην Αυστρία, στην Ιταλία, στη Ρουμανία, στη Σερβία, στην Κίνα δείχνει πόσο πίσω είμαστε. Για το πώς έχουμε οργανώσει, διαρθρώσει και στελεχώσει την Εισαγγελία Διαφθοράς: ατελώς. Για το πώς προσεγγίζουμε τον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων, τον οποίο υποχρεούμεθα να ενισχύσουμε από τις διεθνείς συμβάσεις που υπογράψαμε: οπισθοδρομικώς.
Για το πώς οι ανά τον κόσμο εισαγγελικές Αρχές συνεργάζονται ανταλλάσσοντας πληροφορίες για το διεθνικό έγκλημα και πώς εμείς εδώ περιβάλαμε μια συνάντηση Αρχών στη Βιένη: συνωμοσιολογικώς. Για το πώς πρέπει να εκπαιδεύονται οι εισαγγελείς στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών της ΕΛ.ΑΣ. προκειμένου να κατάσχουν τα σωστά πειστήρια, καθώς στο μέλλον οι υποθέσεις δεν θα εξιχνιάζονται με μαρτυρικές καταθέσεις, αλλά «με γονιδίωμα, με DNA και άλλα ηλεκτρονικά πειστήρια». Μόνον! Για το πώς στο εξωτερικό οι ελεγχόμενοι για διαφθορά σιωπούν όσο διαρκεί ο έλεγχός τους και αφήνουν απερίσπαστη τη Δικαιοσύνη να τους απαλλάξει ή να τους στείλει στο δικαστήριο.
Όχι όπως εδώ, που απειλούν εισαγγελείς. Και, βεβαίως, για το πώς οι δικαστές που πρωταγωνιστούν σε αυτές τις υποθέσεις στο εξωτερικό είναι αδιάφθοροι, δεν έχουν ασυμβίβαστα και δεν υπονομεύουν το έργο των συναδέλφων τους με τρικλοποδιές! Από όλα όσα περιέγραψε η κυρία Δημητρίου ότι ισχύουν στο εξωτερικό, ακόμη και σε διπλανές βαλκανικές χώρες, τίποτε δεν ίσχυσε στην υπόθεση Novartis στη χώρα μας. Αλλά και σε άλλες μεγάλες υποθέσεις διαφθοράς, όπως η Siemens. To πρώτο βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Δικαιοσύνη στην πατρίδα μας κάθε φορά που καλείται να διερευνήσει μια βαριά ποινική υπόθεση διαφθοράς και μαύρου πολιτικού χρήματος είναι η υποστελέχωση της αρμόδιας Εισαγγελίας και η προβληματική διάρθρωσή της.
Στην Αυστρία για θέματα διαφθοράς εργάζονται σαράντα εισαγγελείς, κατανεμημένοι σε δύο υπηρεσίες (Βιένη – Σάλτσμπουργκ). Στην εισαγγελία της Βαυαρίας στο Μόναχο με την υπόθεση της Siemens απασχολήθηκαν είκοσι εισαγγελείς. Στη Ρουμανία η αρμόδια εισαγγελεύς τα πήγε τόσο καλά, ώστε σήμερα είναι Ευρωπαία εισαγγελέας. Στην Κίνα οικονομικό έγκλημα και διαφθορά ανήκουν στην αρμοδιότητα της ίδιας εισαγγελίας. Στην Ελλάδα η Εισαγγελία στεγάστηκε αρχικώς σε ένα άθλιο γραφείο στα υπόγεια του Εφετείου.
Στην Ελλάδα, όπως είπε αναφερόμενη στην υπόθεση Siemens η κυρία Δημητρίου, ασχολήθηκαν αρχικώς ένας εισαγγελέας και έπειτα μόνο τρεις εφέτες ανακριτές! Το αποτέλεσμα; «Κάναμε δέκα χρόνια και έτσι μεγάλα κομμάτια αυτής της υπόθεσης παραγράφηκαν»! Στην Ελλάδα η Εισαγγελία Διαφθοράς, γυμνή από προσωπικό, χρειάζεται, όπως της ελέχθη από την ΕΛ.ΑΣ., 14 ολόκληρα χρόνια για να αξιολογήσει πλήρως το αποδεικτικό υλικό που συνέλεξε από τους υπολογιστές της Novartis. Στην Ελλάδα άλλη Εισαγγελία ασχολείται με το οικονομικό έγκλημα (με πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς) και άλλη με θέματα διαφθοράς, ενώ θα έπρεπε να είναι ένα. Στην Ελλάδα η διεθνής συνεργασία μεταξύ δικαστικών Αρχών και υπηρεσιών ασφαλείας αντιμετωπίζεται σαν πολιτική συνωμοσία και υπονομεύεται από δικαστικούς λειτουργούς (Βιένη).
Ενώ, όπως εξήγησε η εισαγγελεύς, «το διεθνικό έγκλημα που απλώνει τις φτερούγες του σε πολλά κράτη χρειάζεται διεθνική αντιμετώπιση. Όπως αυτοί δρουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη, έτσι και οι διωκτικές Αρχές πρέπει να συνεργάζονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη για πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία». Στην Ελλάδα οι εισαγγελείς δυσκολεύονται στο έργο τους εξαιτίας της καθυστέρησης της έννομης τάξης μας να προσαρμοστεί στις Διεθνείς Συνθήκες που κατά τα άλλα η Ελλάς υπογράφει. Στην Ελλάδα είχαμε επτά νεκρούς μάρτυρες στη γνωστή υπόθεση των ναρκωτικών στον Πειραιά, επειδή αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν τη δυνατότητα να υπαχθούν σε διατάξεις περί προστασίας μαρτύρων.
Πέντε φορές το είπε η εισαγγελεύς αυτό: επτά νεκροί! Όπως εξήγησε η κυρία Δημητρίου, έγραψε η ίδια με τα χέρια της το σχέδιο υπουργικής απόφασης που εξεδόθη το καλοκαίρι του 2018 για να προσαρμοστεί το Δίκαιό μας περί προστασίας μαρτύρων στους νόμους 2957/2001 περί Συμβουλίου της Ευρώπης, 3560/2007 περί Greco, 3666/2008 περί Συμβάσεων Διαφθοράς, 3875/2010 Σύμβαση του Παλέρμο και 4478/17 Σύμβαση της Βαρσοβίας. Επρόκειτο για διεθνείς συμβάσεις που τύποις αλλά όχι ουσία είχαμε ενσωματώσει στο εθνικό μας Δίκαιο, με κορυφαία αυτή της Βαρσοβίας που, ενώ αφορούσε τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, κάναμε δώδεκα χρόνια να την κυρώσουμε.
Το πλέον εξοργιστικό όμως δεν είναι ότι καθυστερήσαμε ως χώρα να ενσωματώσουμε το Διεθνές Δίκαιο για τους προστατευόμενους μάρτυρες και περιοριστήκαμε σε μια αποσπασματική νομοθετική ρύθμιση το 2014. Το θέμα είναι πώς εφαρμόσαμε πρώτη φορά τον νόμο σε υπόθεση διαφθοράς. «Δεν είναι κουκουλοφόροι οι προστατευόμενοι μάρτυρες. Διακυβεύουν πολλά με τη μαρτυρία τους» είπε, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυρία Δημητρίου και πρόσθεσε: «Δεν είναι αστείο να παίζεις με μεγάλα συμφέροντα. Μιλάμε για δισ., όχι για δραχμούλες. Αν τους βγάλεις τη μάσκα, τους δίνεις βορά στο σύστημα να τους αφανίσει. Σωματικά να τους αφανίσει».
Σημειωτέον ότι η τοποθέτησή της ήταν γενική και όχι ειδική για την επίμαχη υπόθεση. Το μόνο «ειδικό» που αποκάλυψε για τη Novartis ήταν ότι δέχθηκε τηλεφωνήματα «από ανώτατους δικαστικούς και ανώτατους αστυνομικούς» που της ζητούσαν επιμόνως τα ονόματα των προστατευόμενων μαρτύρων!
Επιστρέφω στην εισαγωγική οργή, λοιπόν: Όταν τρεις εισαγγελείς καλούνται να βγάλουν δουλειά για είκοσι, όταν τρώνε τρικλοποδιές από συναδέλφους τους, όταν η φωτογραφία τους είναι κάθε μέρα στις εφημερίδες, όταν ζητείται διαρκώς η εξαίρεσή τους, όταν η διεθνής συνεργασία με Αρχές ασφαλείας αντιμετωπίζεται ως σχέδιο, όταν τα διαμερίσματα που μισθώνονται για να εξετάζουν μυστικά μάρτυρες (σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική ) χαρακτηρίζονται γιάφκες, τότε το ερώτημα είναι ένα: Μπορεί να αποδοθεί δικαιοσύνη στην Ελλάδα; Έχει σωσμό αυτή η χώρα; Θα αποφύγω σήμερα να αναφερθώ στα λίγα που είπε για τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως Νοvartis η κυρία Δημητρίου (συνεχίζει αύριο), από τα οποία προκύπτει ότι σε κομβικές ενέργειες η εισαγγελέας Διαφθοράς λειτουργούσε με εντολές της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου.
Περιορίζομαι να αναφέρω μόνο ότι δικαστικός λειτουργός σε κοινό λογαριασμό του οποίου και του συζύγου κατατέθηκαν χρήματα από την ελβετική τράπεζα UBS με αποστολέα τη Νοvartis χρωστά νέες εξηγήσεις στην Προανακριτική. Η δικαιολογία της υγρασίας δεν αρκεί. Περιορίζομαι να πω ότι άλλος δικαστικός λειτουργός που εμφανίστηκε στην Προανακριτική πρέπει να εξηγήσει γιατί, ενώ οι συνάδελφοί του ξενύχτησαν για να μπλοκάρουν τη φυγή τέως προστατευόμενου μάρτυρα στο εξωτερικό, εκείνος, όταν εκλήθη να μεταβεί στην Εισαγγελία, τους ενημέρωσε ότι θα τους επισκεφθεί το… πρωί της επομένης!
Και, τέλος, δεν μπορεί να μην επισημάνω ότι υπήρξε… υψηλότατος βουλευτής της Προανακριτικής που, όταν η εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου ενημέρωσε την επιτροπή ότι κατατέθηκαν λεφτά από τη Novartis σε λογαριασμό δικαστικού λειτουργού (!), ο οποίος εκλήθη για εξηγήσεις από τη Δικαιοσύνη ως ύποπτος, ο βουλευτής αυτός φέρεται ότι της είπε «δεν μας αφορά αυτό, εμείς εδώ ερευνούμε τον Παπαγγελόπουλο». Όνειδος. Να σου καταγγέλλουν χρηματισμό δικαστή, να εκπροσωπείς τον ελληνικό λαό και να λες «δεν με ενδιαφέρει»! Κρίμα το ιστορικό επώνυμο που φέρει.
