Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο πλαίσιο της
«23ης συζήτησης στρογγυλής τραπέζης με την ελληνική κυβέρνηση»
που διοργανώνει ο Economist
Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκλησή σας, να βρεθώ ανάμεσά σας -και μάλιστα σε μία συζήτηση με τόσο ενδιαφέρον θέμα: «Ευρώπη. Αφήνουμε πίσω την αναποφασιστικότητα;»
Κυρίες και κύριοι,
Αν μπορούσα στην εισαγωγή της παρέμβασής μου να παρέμβω στον τίτλο της εκδήλωσής σας, θα αντικαθιστούσα μόνο μία λέξη και θα άλλαζα ελάχιστα τη στίξη. Θα αφαιρούσα το ερωτηματικό από την «αναποφασιστικότητα» και θα έγραφα «Ελλάδα» αντί για «Ευρώπη»! Ακούγεται φιλόδοξο; Κι όμως! Παρά την εικόνα αμηχανίας που συχνά προβάλλει η ήπειρός μας, εδώ -στη χώρα μας- διαμορφώνονται -μετά από δέκα χρόνια κρίσης- συνθήκες όχι μόνο σταθερότητας αλλά, κυρίως, προόδου.
Κι αν οι Βρυξέλλες, σήμερα, εμφανίζονται διστακτικές ενώπιον υπαρκτών προκλήσεων -όπως το Μεταναστευτικό, οι γεωστρατηγικές μεταβολές στην ευρύτερη γειτονιά μας- η Αθήνα, σήμερα, εκπέμπει ένα μήνυμα ρεαλισμού, τόλμης, αισιοδοξίας και ανάπτυξης. Στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στα Βαλκάνια. Όπου η Ελλάδα εργάζεται για να βαδίσουν στον ευρωπαϊκό δρόμο και όλα τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων -προσαρμοζόμενα, βεβαίως, στις υποχρεώσεις που αυτός ο δρόμος προϋποθέτει.
Έχοντας βιώσει τραυματικά αυτήν την δεκαετή κρίση, διαθέτουμε, πλέον, τη γνώση την βούληση, την συλλογική αυτογνωσία που αποτελούν την πρώτη ύλη της αποφασιστικότητας. Και, νικώντας στην πράξη τον λαϊκισμό και τη δημαγωγία, μπορούμε να επικαλεστούμε την κινητήριο δύναμη της αλήθειας. Από την άποψη αυτή, επιλέγω να απαντήσω στο ερώτημα του Economist -στην πρώτη μου παρουσία σε αυτό το πολύ σημαντικό γεγονός, ως Πρωθυπουργός της χώρας- περιγράφοντας το σχέδιο που γίνεται πράξη, τώρα, στη χώρα μας.
Με άλλα λόγια, είμαι εδώ για να καταθέσω την ελληνική «υπό εφαρμογή εμπειρία» ως μία πρόσθετη παράμετρο στην «υπό διαμόρφωση» ευρωπαϊκή εμπειρία. Αν ανατρέξει κανείς στα γεγονότα των πρόσφατων ετών, όπως συνοπτικά αλλά πολύ εύστοχα έκανε η Joan θα παρατηρήσει ότι η Ελλάδα προηγήθηκε σε μία σειρά διεθνών εξελίξεων.
Υπήρξαμε η πρώτη χώρα της Ευρωζώνης, που χτυπήθηκε από την κρίση χρέους το 2009. Και μία από τις πρώτες χώρες που είδε το πολιτικό της σύστημα να αναδιατάσσεται ριζικά με διάφορα κόμματα τα οποία αναδύθηκαν, σπρώχνοντας όχι μόνο την πολιτική τάξη αλλά και την οικονομία, και την κοινωνία μας σε ένα τέλμα. Το τέλμα οδηγούσε στην αναποφασιστικότητα -και το αντίστροφο. Και όταν, εκεί, προς τα τέλη του 2014, η χώρα φάνηκε να βγαίνει στο ξέφωτο, τότε η επικράτηση του λαϊκισμού την πήγε και πάλι χρόνια πίσω. Τώρα, βέβαια, ξέρουμε ακριβώς τι συνέβη τότε και ποιους βαραίνουν οι ευθύνες για την μεγάλη οπισθοδρόμηση των τελευταίων ετών.
Όσο κι αν κάποιοι θέλουν να σβήσουν τα ίχνη τους, και βιβλία γράφονται και στόματα ανοίγουν. Μπορεί η λήθη να βολεύει μερικούς, όμως ακόμη και παλαιοί συνεργάτες τους δεν τους αφήνουν να ησυχάσουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λοιπόν, στην Ελλάδα έχουμε μία ευχή μόνο: «Καλά ξεμπερδέματα!».
Μετά τις εκλογές του Ιουλίου, ωστόσο, η ροή των γεγονότων άλλαξε! Ο λαϊκισμός και η καθήλωση ηττήθηκαν και η χώρα διαθέτει, πλέον, ισχυρή κυβέρνηση και θέτει, όμως, σχέδιο για γρήγορη ανάπτυξη. Σημειώνω ότι η πολιτική αστάθεια απειλεί, ήδη, πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπου ο σχηματισμός κυβέρνησης καθίσταται δύσκολος και πολύ συχνά η λήψη σημαντικών αποφάσεων αδύνατη. Βλέπετε τι γίνεται στην Ισπανία, στην Μεγάλη Βρετανία.
Την ίδια ώρα, που η Ένωση βιώνει την περιπέτεια του Brexit. Έχει, όμως, να αντιμετωπίσει παλιές και νέες πληγές, όπως αυτές εκφράζονται στην Καταλονία. Ή στην στάση ορισμένων χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Μεταναστευτικό. Που θα επαναλάβω αποτελεί ευρωπαϊκό πρόβλημα και όχι θέμα μόνο των χωρών που βρίσκονται στα σύνορα της ηπείρου μας.
Σε αντίθεση με όλα αυτά, λοιπόν, που συμβαίνουν στην Ευρώπη η Νέα Δημοκρατία, στην Ελλάδα, ανανεωμένη κατέκτησε το 40% των ψήφων και την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και ακριβώς αυτή η «εξαίρεση σταθερότητας» σε ένα περιβάλλον αναποφασιστικότητας και κραδασμών είναι η πρώτη απάντησή μας στο ερώτημα της αποψινής συζήτησης. Φαίνεται πως είναι η μοίρα μας να πηγαίνουμε κόντρα στο ρεύμα. Αυτή τη φορά είναι για το καλό όλων μας.
Πρόκειται για μία ελληνική απάντηση, που ξεκίνησε με την καταδίκη της δημαγωγίας και θα συνεχιστεί -συνεχίζεται ήδη, έχει ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια- με την παραγωγή μετρήσιμου αποτελέσματος. Γιατί αυτό είναι που θα πείθει τους πολίτες ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο. Γνωρίζουμε καλά, όμως, ότι αυτός ο δεύτερος στόχος θα υπηρετηθεί μόνο με επενδύσεις και ανάπτυξη σε ορίζοντα τουλάχιστον τετραετίας. Και εμείς αυτό μπορούμε να το εγγυηθούμε! Αναρωτιέμαι: Σε πόσες άλλες χώρες ισχύει κάτι τέτοιο σήμερα;
Ήδη, οι πρώτες μας επιλογές επιβεβαιώνονται από όλα τα στοιχεία: Μόλις στους τρεις πρώτους μήνες της νέας κυβέρνησης, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης κατέγραψε στην Ελλάδα την καλύτερη επίδοση του, προσέξτε, από το 2000. Στη βιομηχανία, ο δείκτης οικονομικού κλίματος προσεγγίζει τα υψηλά δεδομένα του 2008. Ενώ η χώρα ήδη δανείζεται με τα χαμηλότερα επιτόκια από ποτέ. Και ας σημειωθεί πως όλα αυτά επιτυγχάνονται εν μέσω αρνητικών προβλέψεων για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, με την ανάπτυξη να επιβραδύνεται στην Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία, στην Αμερική αλλά και στην Κίνα. Με άλλα λόγια, αποτελούμε εκτός από «εξαίρεση πολιτικής σταθερότητας» και μια «εξαίρεση προόδου στην οικονομία»!
Κυρίες και κύριοι, αν ήθελα να γίνω πιο παραστατικός, θα απεικόνιζα το σχέδιό μας για την Οικονομία ως ένα τρίγωνο. Στη μία πλευρά του βρίσκονται οι μεταρρυθμίσεις που προωθούμε. Είναι προϋπόθεση για να έλθουν διεθνή κεφάλαια στην Ελλάδα, αλλά και να αξιοποιηθούν οι μεγάλες εγχώριες δυνατότητες της χώρας. Στη δεύτερη πλευρά του τριγώνου, είναι το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής. Το οποίο θα ανακουφίζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τη βαριά φορολογία χωρίς, φυσικά, να διαταράσσει τη δημοσιονομική πειθαρχία. Και στην τρίτη πλευρά του τριγώνου, υπάρχουν οι παρεμβάσεις μας για το τραπεζικό σύστημα. Ώστε να μειωθούν γρήγορα τα κόκκινα δάνεια και οι τράπεζες να επανακτήσουν το ρόλο τους ως χρηματοδότες της ανάπτυξης, της πραγματικής οικονομίας.
Σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις, είμαστε η πρώτη κυβέρνηση μετά τα μνημόνια που όχι μόνο έχει αναλάβει την πραγματική ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων, αλλά εφαρμόζει μόνη της το δικό της τολμηρό σχέδιο, που πηγαίνει πέρα και πάνω από τις προτάσεις των πιστωτών. Ανοίγω μια παρένθεση, είμαστε αφέντες πια της μοίρας μας. Και το σχέδιο των μεταρρυθμίσεων το οποίο εκπονούμε, είναι ένα ελληνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων. Ελληνικής ιδιοκτησίας, ελληνικής σύλληψης, ελληνικής εκτέλεσης. Ένα σχέδιο το οποίο έχει πάρει τη νομιμοποίηση του ελληνικού λαού και έχουμε υποχρέωση αυτό το σχέδιο να το εφαρμόσουμε. Η Ελλάδα δεν ζητά, πλέον, από τους εταίρους της. Συζητά μαζί τους. Δεν είναι ένας απλός ακροατής. Είναι ένας δημιουργικός συνομιλητής.
Προφανώς είναι πρακτικά αδύνατον να αναφερθώ σήμερα, σε κάθε κυβερνητική πρωτοβουλία ξεχωριστά. Θα επιχειρήσω, όμως, και σε συνέχεια όσων έχω πει σε πρόσφατες παρεμβάσεις μου με σημαντικότερη την ομιλία στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, να αναφερθώ σε ορισμένες πολιτικές, που θεωρώ κομβικές για τις προτεραιότητές μας.
Θα ξεκινήσω με το αναπτυξιακό νομοσχέδιο, με τίτλο Επενδύω στην Ελλάδα, που ψηφίζεται αύριο στη Βουλή, περιλαμβάνοντας πολύ σημαντικές διατάξεις. Διατάξεις, που μειώνουν τη γραφειοκρατία και αφαιρούν σημαντικότατα εμπόδια για τους επενδυτές.
Ενδεικτικά αναφέρω μόνο, γιατί είναι ένα πολύ πυκνό νομοσχέδιο: Επιτρέπει την πιστοποίηση επενδύσεων και από εταιρείες ορκωτών λογιστών. Έως τώρα, όπως ξέρετε καλά, όταν ολοκλήρωνε κάποιος μία επένδυση, έπρεπε το κράτος να πιστοποιεί ότι αυτή είναι σύμφωνη με το σχέδιο, το οποίο είχε κατατεθεί. Αυτό οδηγούσε σε πολύ μεγάλες καθυστερήσεις, σήμαινε απώλεια χρόνου, συχνά αδιαφάνεια, γραφειοκρατικές εμπλοκές. Αυτά τελειώνουν! Οι επενδυτές θα μπορούν, πλέον, να πιστοποιούνται, με ταχύτητα και διαύγεια, από ιδιώτες ή άλλους εγκεκριμένους φορείς. Το νομοσχέδιο καταργεί, επίσης, όλους τους παρωχημένους «βαθμούς όχλησης» στην έγκριση των επενδύσεων, διατηρώντας την πληρέστερη περιβαλλοντική αδειοδότηση. Όπως, δηλαδή, ισχύει σ’ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Ενισχύει, την ίδρυση και τη λειτουργία επιχειρηματικών πάρκων, καταργώντας την ξεχωριστή άδεια λειτουργίας. Στο εξής, θα ισχύει μόνο η άδεια του πάρκου. Και αυτό αφορά και την Αττική, όπου αίρεται μια ξεπερασμένη απαγόρευση του 1980 για τις βιομηχανίες μέσης όχλησης.
Και, βέβαια, πολλές άλλες πτυχές του νομοσχεδίου λειτουργούν συνδυαστικά στην κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων. Για παράδειγμα, οργανώνονται πάρκα κεραιών για δίκτυα 5G. Ώστε η χώρα μας να είναι μια από τις πρώτες και να βρεθεί γρήγορα στην εμπροσθοφυλακή των τεχνολογικών εξελίξεων. Ενώ και το εμπόριο τίθεται σε νέες βάσεις με τον εκσυγχρονισμό και την αυτοματοποίηση του Γενικού Μητρώου Επιχειρήσεων. Σε ένα παράλληλο, τρίτο επίπεδο, αντιμετωπίζονται μια σειρά από θέματα που καμία άλλη κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να προσεγγίσει.
Από σύνθετες ρυθμίσεις -όπως αυτές που βάζουν τάξη και κανόνες στα διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια, θα φέρουν επίσης σημαντικά έσοδα για το ελληνικό Δημόσιο, μέχρι άλλες αυτονόητες παρεμβάσεις – όπως η αποτελεσματική αποκομιδή των σκουπιδιών. Που στο εξής θα γίνεται οργανωμένα και με τη συμμετοχή των ιδιωτικών εταιρειών, όπως από καιρό γίνεται σε πολλούς δήμους της χώρας.
Όλο και περισσότεροι στην Ελλάδα αναγνωρίζουν ότι το προηγούμενο αναπτυξιακό μοντέλο, αυτό που έφερε την κρίση, είναι σε αδιέξοδο. Κατανάλωση με δανεικά δεν σημαίνει και διατηρήσιμη ανάπτυξη. Αλλά, αντιθέτως, διεύρυνση του ελλείμματος των τρεχουσών συναλλαγών. Κεφάλαια για δανεισμό υπάρχουν πολλά σήμερα, αλλά δεν είναι για σπατάλη, είναι για επενδύσεις. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλά διαθέσιμα κεφάλαια στην Ε.Ι.Β. Όμως αυτά θα πρέπει να κατευθυνθούν σε έργα πράσινης ανάπτυξης ή σε κρίσιμες υποδομές, όπως η αντιπλημμυρική προστασία.
Στόχος μας, λοιπόν, είναι η ανάπτυξη να προέλθει πρωτίστως από τις επενδύσεις. Διεθνείς αλλά και εθνικές. Με νομοθετικές προβλέψεις, αλλά και με καθημερινή, σκληρή εργασία για να μπορέσουμε να ξεμπλοκάρουμε την πολύ μεγάλη γραφειοκρατία που ταλάνιζε σημαντικά επενδυτικά σχέδια, τα οποία δεν είχαν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια. Απόδειξη ότι μπορούμε να το καταφέρουμε είναι η προώθηση ώριμων σχεδίων που έγινε πράξη μέσα σε 100 ημέρες. Η προηγούμενη κυβέρνηση τα είχε παγώσει ή για να είμαι πιο δίκαιος κάποια από αυτά τα είχε προχωρήσει ελάχιστα, επί 4 και πλέον χρόνια.
Ελληνικό. Η πιο εμβληματική επένδυση τουρισμού, real estate, συνδυασμένης ανάπτυξης, αλλά και δημιουργίας ενός μεγάλου πάρκου, ενός μεγάλου χώρου πρασίνου, η πιο μεγάλη επένδυση της χώρας στο παραλιακό μέτωπο της Αττικής προχωρεί. Όλα τα γραφειοκρατικά εμπόδια ξεπεράστηκαν. Οι κοινές υπουργικές αποφάσεις εκδόθηκαν εντός του χρονοδιαγράμματος που είχαμε θέσει. Ήδη αξιολογούνται οι προσφορές 2 αμερικανικών εταιρειών για την άδεια του καζίνο. Η Lamda Development, η εταιρία που ανέλαβε το master plan του έργου, αυξάνει το μετοχικό της κεφάλαιο. Και η κατασκευή ξεκινά μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2020. Από εκεί που κάποτε οι εταιρείες κυνηγούσαν την κυβέρνηση, τώρα η κυβέρνηση κυνηγά την εταιρεία, για να επενδύσει όσο το δυνατόν πιο σύντομα, καθώς εμείς ως κυβέρνηση έχουμε εκπληρώσει όλες τις συμβατικές μας υποχρεώσεις.
Eldorado Gold. Η μεγάλη και σημαντική επένδυση στον τομέα της εξόρυξης στην Βόρειο Ελλάδα που η προηγούμενη κυβέρνηση συστηματικά υπονόμευε, λειτουργεί και πάλι. Τι κάναμε; Το πολύ απλό, επιταχύναμε την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων. Και έτσι η εταιρεία μπορεί, και πάλι, να ξεκινήσει τις εργασίες της προς μεγάλο όφελος 2.000 εργαζομένων της Χαλκιδικής.
Cosco. Στο ίδιο αυτό διάστημα των 100 ημερών, διαπραγματευθήκαμε, αίροντας τα εμπόδια που συναντούσε η κινεζική επένδυση στον Πειραιά. Είναι μία σημαντική επιχειρηματική δράση που συνδυάζει εμπόριο, μεταφορές, κρουαζιέρα, ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα και τουριστική φιλοξενία. Ύστερα από γόνιμες και εντατικές συζητήσεις, το έργο προχωρά με επενδύσεις ύψους 600 εκατ. Ενώ μένει και ένα τμήμα ακόμα του αρχικού σχεδίου που βρίσκεται υπό μελέτη. Κι αυτό συμβαίνει, ώστε να υπάρξουν πρόσθετα αντισταθμιστικά οφέλη προς την περιοχή. Το σύνθημά μας είναι «Ανάπτυξη για Όλους».
Και εννοούμε κάθε προσπάθεια που θα την υπηρετεί, να γίνεται με τη συνεργασία και των τοπικών κοινωνιών. Και, βέβαια, τα καλά νέα δεν σταματούν εδώ: η αμερικανική πολυεθνική Pfizer, θα ιδρύσει στη Θεσσαλονίκη ένα από τα 6 ψηφιακά εργαστηριακά της κέντρα. Είναι μία έμπρακτη αναγνώριση της διάθεσης της Ελλάδας να υποδεχτεί επενδύσεις του 21ου αιώνα. Αλλά και να δημιουργήσει όρους ανταγωνιστικούς ώστε μεγάλες εταιρίες να μεταφέρουν στην πατρίδα μας ένα μέρος της δραστηριότητάς τους.
Μόλις χθες βρέθηκα ξανά στη Θεσσαλονίκη, πιστοποιώντας ότι το πρόγραμμα των έργων μας προχωρά σύμφωνα με τον προγραμματισμό. Το μετρό της πόλης θα παραδοθεί πλήρες το 2023. Και τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στο σταθμό Βενιζέλου και θα προστατευτούν και θα αναδειχθούν. Η υπέργεια περιφερειακή οδός -το λεγόμενο Fly Over- θα έχει δημοπρατηθεί μέσα στον επόμενο χρόνο. Ενώ δρομολογείται, ήδη, η παραχώρηση ακινήτου κυριότητας του δημοσίου ώστε να ιδρυθεί το Κέντρο Τεχνολογίας Thess in tech. Με την ευκαιρία αυτή, μάλιστα, να πω, ότι μετά τις πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις, και στο μετρό της Αθήνας ξεκινούν άμεσα τα 12 χιλιόμετρα της κρίσιμης Γραμμής 4, Άλσος Βεΐκου-Γουδή, με 15 νέους υπόγειους σταθμούς.
Κυρίες και κύριοι,
Το τολμηρό μεταρρυθμιστικό μας πρόγραμμα –αυτό που είναι η ελληνική απάντηση στην «αναποφασιστικότητα»- απλώνεται, επίσης, στις Υποδομές και στην Ενέργεια. Όσον αφορά το πρώτο, οι επιλογές μας έχουν ήδη δρομολογηθεί: To 30% του Διεθνούς Αεροδρομίου Αθηνών, του Διεθνούς Αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος ιδιωτικοποιείται. Εκτιμώ ότι η διαδικασία που έχει συγκεντρώσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον θα έχει ολοκληρωθεί εντός των επόμενων μηνών.
Δέκα περιφερειακά λιμάνια θα αξιοποιηθούν με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων -το καθένα με ξεχωριστό σχέδιο. Ενώ στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και χιλιάδες ακίνητα του Δημοσίου της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας. Όσο για την Ενέργεια, να επαναλάβω τις κεντρικές μου δεσμεύσεις: Έως το 2028, η Ελλάδα θα έχει απεξαρτηθεί πλήρως από τον λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος!
Και Μέχρι το 2030, οι Ανανεώσιμες Πηγές θα καλύπτουν το 60% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας! Στο μεταξύ, θα τονωθεί το φυσικό αέριο ως καύσιμο-γέφυρα προς τις εναλλακτικές μορφές. Μέσα στις τελευταίες 20 μέρες, είχα τη χαρά να παραστώ στη θεμελίωση ενός νέου εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο στα Άσπρα Σπίτια.
Καθώς και στα εγκαίνια ενός νέου συγκροτήματος αιολικών πάρκων στον Καφηρέα, στην Εύβοια. Είναι πρωτοβουλίες που πολλαπλασιάζουν τους «παίκτες» που συμμετέχουν στην αγορά, τονώνουν τον ανταγωνισμό και θα ενισχύσουμε, ταυτόχρονα και τις δύο άλλες μας προτεραιότητες: Την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, αλλά και πολύ σημαντικό, τις σημαντικές πρόνοιες, ώστε λιγνιτοπαραγωγές περιοχές -ειδικά η Δυτική Μακεδονία- να μεταβούν στη νέα εποχή χωρίς απώλεια πλούτου και θέσεων εργασίας. Και θα δώσω μεγάλη μάχη, μεγάλο αγώνα στην Ευρώπη ώστε αυτό το οποίο αποκαλούμε “Just Transition Fund” να ενεργοποιηθεί πρώτα στη Δυτική Μακεδονία, καθώς η χώρα μας είναι αυτή που έχει επιδείξει τη μεγαλύτερη ταχύτητα και την μεγαλύτερη τόλμη -από τις χώρες που εξορύσσουν λιγνίτη- στο να απεξαρτηθούμε από τον λιγνίτη και η Ευρώπη θα πρέπει να στηρίξει αυτήν την γενναία μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή.
Τέλος, μετά τις επενδύσεις, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις υποδομές και την ενέργεια, το μεταρρυθμιστικό τόξο της κυβέρνησης συμπληρώνουν σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, που σύντομα -από αύριο- δηλαδή θα είναι νόμος του κράτους. Έτσι, στο εξής μία επιχείρηση που αντιμετωπίζει πρόβλημα βιωσιμότητας θα μπορεί -με τη συμφωνία των εργαζομένων- να εξαιρείται από τις κλαδικές συμβάσεις, ώστε να μπορεί να συνεχίζει τη λειτουργία της και να διατηρεί, να σώζει με άλλα λόγια, θέσεις εργασίας. Το Υπουργείο Εργασίας καταπολεμά την αδήλωτη απασχόληση και παρέχει σημαντικά κίνητρα ώστε να μετατρέψουμε τη μερική απασχόληση, η οποία συχνά υποκρύπτει πλήρη απασχόληση, σε πραγματικά πλήρη απασχόληση. Ενώ, επιτέλους, ιδρύεται και ένα δημόσιο μητρώο με όλες τις εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις.
Κυρίες και κύριοι,
Όλα τα προηγούμενα για τα οποία σας μίλησα αφορούσαν μόνο την πρώτη πλευρά του τριγώνου, στο οποίο αναφέρθηκα αρχικά. Τις διαρθρωτικές αλλαγές. Σειρά, τώρα, έχει να σας πω κάποιες σκέψεις για τη δεύτερη πλευρά του τριγώνου -τη δημοσιονομική πολιτική. Κλειδί της είναι η μειωμένη φορολογία, για επιχειρήσεις και πολίτες. Ήδη, στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού προβλέπεται ότι ο φόρος στις επιχειρήσεις για το 2020 πέφτει από το 28% στο 24% με προοπτική να φτάσει στο 20%. Στα μερίσματα, η επιβάρυνση μειώνεται από το 10% στο 5%. Ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές περικόπτονται σταδιακά κατά 5% σε ορίζοντα τετραετίας.
Στα φυσικά πρόσωπα ο εισαγωγικός φορολογικός συντελεστής μειώνεται από το 22% στο 9%. Και δίνονται ξεχωριστές φορολογικές ελαφρύνσεις σε νέες οικογένειες και στα παιδιά. Παράλληλα, όμως, με τις μειώσεις φόρων διευρύνουμε και τη φορολογική βάση. Το κάνουμε με τρεις τρόπους: Πρώτον, μέσα από την αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών βάσει των οποίων θα πληρώνεται από εδώ και στο εξής ο ΕΝΦΙΑ. Ήδη, ο φόρος αυτός μειώθηκε κατά 22%, ανακουφίζοντας εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων και θα μειωθεί και άλλο. Όμως, η συμβολή του στα δημόσια έσοδα μπορεί να αυξηθεί με μία κατανομή, περιλαμβάνοντας και περιοχές που, μέχρι τώρα, φορολογούνταν ελάχιστα. Δεν ξέρω πόσοι από εσάς έχετε επισκεφτεί ή αγαπάτε την Μύκονο. Ή πόσοι την βρίσκετε ακριβή για διακοπές και την θαυμάζετε μόνο από μακριά. Σας πληροφορώ, πάντως, ότι εκεί -και δεν είναι η μόνη περιοχή της Ελλάδας- υπάρχουν ακίνητα που φορολογούνται ελάχιστα έως και καθόλου. Τα καμάρια λοιπόν του τουρισμού μας, λοιπόν, θα πρέπει να έχουν και αυτά τη συμβολή τους στην οικονομική πρόοδο της πατρίδας μας.
Δεύτερον, αυξάνουμε το ποσοστό των υποχρεωτικών ηλεκτρονικών συναλλαγών στο 30% του εισοδήματος κάθε φορολογουμένου. Τα χαμηλότερα εισοδήματα υπερβαίνουν αυτό το ποσοστό, τονίζω, δεν συνδέεται με το αφορολόγητο. Τρίτον, εισάγουμε στις επιχειρήσεις την εφαρμογή, επιτέλους μετά από πολύ μεγάλη καθυστέρηση, την εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης αυτό που αποκαλούμε: “e-invoicing”. Το μέτρο, αρχικά, θα λειτουργήσει πιλοτικά. Όμως σε δεύτερη φάση και ελπίζουμε πολύ σύντομα η ηλεκτρονική τιμολόγηση θα καταστεί υποχρεωτική για όλους και παντού.
Κυρίες και κύριοι,
Η κοινωνική δικαιοσύνη είναι θεμελιώδης για την πολιτική της κυβέρνησής μας. Και ακριβώς αυτήν την αξία υπηρετεί, διευρύνοντας την φορολογική βάση και μειώνοντας τη φοροδιαφυγή. Και φυσικά, ανοίγω μια παρένθεση, όσο μειώνεται η φορολογική επιβάρυνση, τόσο αυξάνονται -και είναι αυτονόητο πιστεύω αυτό το οποίο λέω- οι απαιτήσεις για φορολογική συμμόρφωση. Από πολίτες και από τις επιχειρήσεις. Είναι η δική μας φροντίδα προς την ραχοκοκαλιά της οικονομίας και της κοινωνίας – για την μεσαία τάξη και τους μισθωτούς να μειώσουμε τους φόρους. Είναι εκείνοι που πλήρωσαν πολύ ακριβά τις επιλογές της προηγούμενης κυβέρνησης. Γι΄αυτό και θέλω να επαναλάβω πως μέτρα όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ, η ελάφρυνση των εισφορών, ο μικρότερος συντελεστής εισοδήματος, οι φοροαπαλλαγές για τα παιδιά, το επίδομα των 2.000 για κάθε νέα γέννηση, από 1/1/2020, όλα αυτά τα μέτρα απευθύνονται πρωτίστως στην μεσαία τάξη. Όπως κι όσα ακολουθούν. Από την σταδιακή κατάργηση του φόρου αλληλεγγύης μέχρι την περαιτέρω μείωση του ΦΠΑ. Όλα αυτά, πρωτίστως, τους μισθωτούς ανακουφίζουν. Και πάντα είναι λάθος να χαράσσεται η οικονομική πολιτική με το βλέμμα στραμμένο σε υπο-ομάδες του κοινωνικού συνόλου.
Αυτό που θα βοηθήσει περισσότερο από όλα τον κορμό της κοινωνίας μας είναι η ενίσχυση της ανάπτυξης. Οι νέες επενδύσεις. Και οι καινούργιες δουλειές. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει ευημερούσα μεσαία τάξη σε ένα σύνολο που θα ζει με επιδόματα από έναν πλούτο που διαρκώς θα συρρικνώνεται. Η δική μας αντίληψη είναι διαφορετική: Όλοι ωφελούνται, όταν πάνω απ’ όλα ωφελείται ο τόπος. Πρώτα απ’ όλα οι μισθωτοί. Επιτρέψτε μου, όμως, μία ειδική αναφορά στα ακίνητα που, εκτός των άλλων, αποτελούν, κατά κανόνα και το ενέχυρο των τραπεζικών δανείων. Συνδέονται, άρα, και με την τρίτη πλευρά του πυλώνα, τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος.
Η αγορά των ακινήτων ανακάμπτει: Οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 7,7% το β΄ τρίμηνο του 2019. Για να στηρίξουμε, μάλιστα, αυτή την τάση, εκτός από την μείωση του ΕΝΦΙΑ εισάγουμε και μια σειρά από πρόσθετα κίνητρα.
Όπως, η αναστολή του φόρου υπεραξίας των ακινήτων και η μείωση φόρου κατά 40% στις εργασίες ενεργειακής και αισθητικής αναβάθμισης των υφιστάμενων κτιρίων. Σήμερα, ωστόσο, μπορώ να ανακοινώσω ένα ακόμη τολμηρό μέτρο τόνωσης της οικοδομικής δραστηριότητας και της αγοράς ακινήτων. Αναστέλλεται, και για τα επόμενα τρία χρόνια, ο ΦΠΑ σε όλες τις νέες οικοδομικές άδειες, αλλά και για τις παλαιότερες, όσες εκδόθηκαν από 1ης Ιανουαρίου του 2006.
Με άλλα λόγια, στο εξής απαλλάσσονται από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας όλες οι καινούργιες κατασκευές, όπως και τα ακίνητα που κατασκευάστηκαν τα τελευταία 14 χρόνια και δεν έχουν πωληθεί ακόμη. Το νέο μέτρο θα ισχύσει και για τις περιπτώσεις αντιπαροχής. Δηλαδή o ιδιοκτήτης του οικοπέδου θα απαλλάσσεται από την καταβολή ΦΠΑ για τα διαμερίσματα που θα λαμβάνει ως αντιπαροχή. Και η απαλλαγή θα γίνεται από κάθε ενδιαφερόμενο με μία απλή αίτηση, εντός εξαμήνου. Και θα νομοθετηθεί άμεσα.
Η μείωση των φόρων, όμως, είναι μόνο η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι η εκλογίκευση, ο εξορθολογισμός των δαπανών. Και εστιάζω σε δύο μόνον επί μέρους πολιτικές: Πρώτον, στο αποτελεσματικότερο κράτος. Ήδη μειώσαμε τις λεγόμενες «οροφές» των προϋπολογισμών των υπουργείων και αυτό εξασφαλίζει περίπου 500 εκ. ευρώ κατ’ έτος. Και ύστερα, στις συμπράξεις του Δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα, που θα μειώσουν τα κρατικά έξοδα χωρίς να περιορίζεται και ο αριθμός των έργων δημοσίου συμφέροντος. Κλασσικές υποδομές, μεγάλοι δρόμοι, λιμάνια, αλλά και τομείς υπό ανάπτυξη, όπως η διαχείριση απορριμμάτων θα έχουν, εδώ, τον πρώτο λόγο.
Θα επαναλάβω από αυτό το βήμα ότι αυτές οι δημοσιονομικές κατευθύνσεις θα ακολουθηθούν σε συνεργασία με τους εταίρους μας. Ήδη, ο προϋπολογισμός μας για το 2020 -με όλα, το τονίζω, όλα τα μέτρα ανακούφισης των πολιτών, για τα οποία είχε δεσμευθεί η Ν.Δ. προεκλογικά- χαιρετίστηκε από όλους και όπως σας είπα, ενσωματώνει όλες τις δεσμεύσεις μας. Σύντομα, σε συνεννόηση με τους θεσμούς, τα κέρδη των ευρωπαϊκών τραπεζών από τη διακράτηση των ελληνικών ομολόγων, τα λεγόμενα SNPs και ANFAs, αναμένεται και αυτά εντός του 2020 να αξιοποιηθούν για αναπτυξιακούς σκοπούς. Και ζητήσαμε και συμφωνήσαμε την πρόωρη αποπληρωμή μέρους των δανείων του ΔΝΤ, και αισιοδοξούμε και θα το πετύχουμε να έχουμε μία επικαιροποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Από τη μία πλευρά, γιατί έχει μειωθεί δραστικά το κόστος αναχρηματοδότησής του. Ας μην ξεχνάμε ότι ήδη δανειζόμαστε σε έντοκα τρίμηνα γραμμάτια με αρνητικό επιτόκιο. Ποιός θα το περίμενε αυτό πριν από ένα χρόνο. Ενώ, από την άλλη, οι μεταρρυθμίσεις μας θα ενισχύουν διαρκώς τη μεγέθυνση της οικονομίας. Ο ρυθμός ανάπτυξης είναι καθοριστικός για την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους. Χαμηλότερα επιτόκια, λοιπόν, και υψηλότερη ανάπτυξη θα δημιουργούν ολοένα και περισσότερο δημοσιονομικό χώρο για την πατρίδα μας.
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω την αναφορά μου σε αυτό το κεφάλαιο με μία ασφαλή πρόβλεψη. Για τα έτη 2021 και 2022 έχουμε πει ότι θα θέσουμε υπό συζήτηση με τους εταίρους μας το 3,5% του πρωτογενούς πλεονάσματος. Αυτό θα γίνει εντός του 2020, όταν θα έχουμε πλήρως αποκαταστήσει την αξιοπιστία της χώρας και την προσήλωση της κυβέρνησής μας στις μεταρρυθμίσεις. Σήμερα, μπορώ να εκφράσω την ισχυρή βεβαιότητα ότι η συζήτηση αυτή θα έχει καλό αποτέλεσμα για την πατρίδα μας!
Κυρίες και κύριοι,
Μίλησα για μεταρρυθμίσεις, μίλησα για δημοσιονομική πολιτική. Το τρίγωνο των στόχων μας κλείνει με τα πιστωτικά ιδρύματα, με τις τράπεζες. Έχω πει πολλές φορές ότι ένα υγιές τραπεζικό σύστημα αποτελεί προϋπόθεση για μία υγιή οικονομία. Ούτε εδώ, όμως, χάσαμε έστω και μία μέρα. Μέσα σε μόλις 3 μήνες καταρτίσαμε το σχέδιο «Ηρακλής» και λάβαμε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο «Ηρακλής» βασίζεται σε ένα ειδικό σχήμα προστασίας του ενεργητικού (Asset Protection Scheme), που πρωτοεφαρμόστηκε στην Ιταλία. Οι τράπεζες θα τιτλοποιούν τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται και θα τα κατηγοριοποιούν σε τρεις διαβαθμίσεις: υψηλής, ενδιάμεσης και χαμηλής. Οι πρώτοι, τους οποίους οι τράπεζες κυρίως διακρατούν, θα καλύπτονται από κρατική εγγύηση. Οι τίτλοι ενδιάμεσης και χαμηλής διαβάθμισης θα πωλούνται σε επενδυτές. Αυτή η λύση επιτρέπει την διάθεση των κόκκινων δανείων με χαμηλότερο κόστος ως προς την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Αναμένουμε ότι όλες οι τράπεζες θα αξιοποιήσουν αυτή την βοήθεια και αισιοδοξούμε ότι ο «Ηρακλής» θα συμβάλει στην ταχεία, αλλά και με χαμηλό κόστος μείωση των κόκκινων δανείων.
Άλλωστε, η ίδια η τιτλοποίηση με την εμπλοκή διαχειριστών θα δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον. Δεκάδες δισ. δανείων και εγγυήσεων θα αλλάξουν χέρια και στην αγορά θα προκύψει αμέσως μεγάλη ρευστότητα. Με διαφάνεια και θεσμική θωράκιση, όπως ακριβώς απαιτούν και οι διεθνείς αγορές κεφαλαίου.
Υγιές τραπεζικό σύστημα, όμως, σημαίνει και υγιή συμπεριφορά των τραπεζών απέναντι στους πελάτες που τους στηρίζουν. Αύριο θα συναντηθώ με τις ηγεσίες των πιστωτικών ιδρυμάτων. Θα συζητήσουμε συνολικά την πορεία του τραπεζικού συστήματος, θα τις συγχαρώ για το γεγονός ότι οι ίδιες οι τράπεζες έσπευσαν πρώτες να ανταμείψουν τους συνεπείς δανειολήπτες, όπως τις είχα ενθαρρύνει εδώ και καιρό να κάνουν. Θα συζητήσουμε, όμως, για το πως θα αντιμετωπιστούν και κάποιες άδικες χρεώσεις που ανακοινώθηκαν. Για παράδειγμα να πληρώνει κάποιος επιπλέον κόστος για να μάθει, απλώς, την κίνηση του λογαριασμού του. Ή να επιβαρύνεται ένας νησιώτης που αναγκαστικά εξυπηρετείται από το ΑΤΜ μιας τράπεζας επειδή στο χωριό του, πολύ απλά, δεν υπάρχει άλλη. Θα τα συζητήσουμε αυτά καλή τη πίστη και πιστεύω ότι θα βρούμε λύσεις αμοιβαία αποδεκτές.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα σήμερα δεν βρίσκεται μόνο σε τροχιά πολιτικής σταθερότητας και οικονομικής προόδου. Βρίσκεται και θα τελειώσω με αυτό, σε μια πορεία θεσμικής ενδυνάμωσης. Η νέα κυβέρνηση εμπιστεύεται τη Δημοκρατία, τη Βουλή και τη Δικαιοσύνη. Δεν βλέπει εχθρούς, βλέπει αντιπάλους, αλλά αυτοί είναι μόνο τα προβλήματα. Δεν αντιπολιτευόμαστε την αντιπολίτευση. Αφήνουμε σε εκείνην αυτόν το ρόλο. Και προχωράμε μπροστά, ενώνοντας τους Έλληνες. Όλους τους Έλληνες, εντός και εκτός συνόρων. Γι’ αυτό και προχωράμε, με συναίνεση, στη διευκόλυνση όλων των συμπολιτών μας του εξωτερικού να αποκτήσουν λόγο για το σήμερα και το αύριο του τόπου. Κάτι που άργησε περίπου μισό αιώνα. Φαίνεται για πρώτη φορά να επιτυγχάνεται τώρα!
Κυρίες και κύριοι, κλείνω, συνδυάζοντας την «αναποφασιστικότητα» του σημερινού τίτλου μας με την «κυβερνησιμότητα σε καιρούς ακυβερνησίας» που ήταν το θέμα για το οποίο μίλησα, χθες, στο Συμπόσιο της Θεσσαλονίκης. Η απάντηση και στα δύο αυτά ερωτήματα βρίσκεται νομίζω, σε τρεις λέξεις που πρέπει να καθορίζουν τη μεθοδολογία κάθε ηγεσίας. Όραμα, ρεαλισμός, σχέδιο! Και σε μία μόνο λέξη, που πρέπει να υπαγορεύει τον στόχο της: Αποτέλεσμα! Μετρήσιμο αποτέλεσμα για όλους τους πολίτες. Βαδίζοντας σε αυτόν το δρόμο, τα πράγματα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη μπορεί να πάνε καλύτερα. Ώστε ο τίτλος του «Economist», του χρόνου, να έχει μόνο μία αλλαγή: Αντί να κλείνει με ερωτηματικό, να έχει στο τέλος του ένα μεγάλο θαυμαστικό!
Σας ευχαριστώ πολύ.
