Συνέντευξη Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, στην ε/φ “Real News” και τον δ/φο Φοίβο Κλαυδιανό (10.02.2019)
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ποια είναι η αποτίμηση σας για την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία; Υπάρχει πράγματι “επανεκκίνηση” στη σχέση των δύο χωρών ή απλώς διατηρούμε έναν δίαυλο επικοινωνίας ανοικτό;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Ήταν μία ιδιαίτερα επιτυχημένη επίσκεψη, η οποία προετοιμάσθηκε προσεκτικά και ανταποκρίθηκε στους δύο στόχους που είχαμε θέσει, να αποκλιμακωθεί η ένταση και να ξαναρχίσουμε να μιλάμε συστηματικά και προγραμματισμένα. Και η άλλη πλευρά φάνηκε να επιθυμεί την επανεκκίνηση του διαλόγου. Σημειώστε ότι η τετ α τετ συνάντηση μεταξύ του Πρωθυπουργού και του Προέδρου Ερντογάν που ήταν προγραμματισμένη για μια ώρα διήρκεσε δυόμισι ώρες και επίσης ότι κατά την επαύριο της συζήτησης, οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας στο Αιγαίο μηδενίσθηκαν. Δεν θυμάμαι ανάλογο προηγούμενο τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται επομένως να υπάρχουν, μετά πολύ καιρό, οι προϋποθέσεις για επανέναρξη ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι περιλαμβάνεται στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ανάμεσα στα υπουργεία Άμυνας των δύο χωρών; Θεωρείτε ότι έχει σημασία η παρουσία σε αυτά τα υπουργεία των Ευάγγελου Αποστολάκη και Χουλουσί Ακάρ; Προγραμματίζεται μεταξύ τους συνάντηση;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Υπάρχει σειρά Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που έχουν συμφωνηθεί τις τελευταίες δεκαετίες και τα οποία, ναι μεν δεν επιλύουν τις μεταξύ μας διαφορές, είναι όμως χρήσιμα για την εκτόνωση της έντασης στο Αιγαίο και την αποκατάσταση θετικού κλίματος. Συμφωνήθηκε όμως στη συνάντηση και αναλυτικός προγραμματισμός, για την επανέναρξη του ουσιαστικού διαλόγου. Το πρώτο βήμα θα είναι να συναντηθούν το αμέσως επόμενο διάστημα οι Υπουργοί Άμυνας κ. Αποστολάκης και Ακάρ, παλιοί γνώριμοι από την προηγούμενη θητεία τους ως αρχηγοί των επιτελείων. Στη συνάντηση αυτή, που θα πραγματοποιηθεί στις 13 ή 14 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο της Συνόδου του ΝΑΤΟ, θα συζητηθεί πώς θα προχωρήσουμε σε εφαρμογή των ήδη ληφθέντων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Ανάλογα βήματα θα γίνουν και μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών. Άμεσα πρόκειται να συναντηθούν ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών με τον ομόλογο του Υφυπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας για την καταγραφή των ζητημάτων και τον συστηματικό προγραμματισμό στην δική μας ύλη, τη διπλωματική. Θα ακολουθήσει συνάντηση σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, με τελικό στάδιο την σύγκληση Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας και την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών για τα θέματα υφαλοκρηπίδας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την ελπίδα να αποκλιμακωθεί η ένταση και να προχωρήσουμε σε επανάληψη των διερευνητικών επαφών. Με δεδομένα, τα όσα είπε ο Τούρκος Πρέσβης σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ πριν από λίγες μέρες, συζητήθηκε καθόλου στην Άγκυρα το ενδεχόμενο προσφυγής στη Χάγη; Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Η διαπραγμάτευση δεν έχει φτάσει ακόμη σε παρόμοιο επίπεδο ωριμότητας. Οι διερευνητικές επαφές έχουν πρακτικά διακοπεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι πρόωρη οποιαδήποτε εκτίμηση πριν από την επανέναρξή τους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο πρωθυπουργός είπε ότι συμφωνήθηκε η διοργάνωση επιχειρηματικού φόρουμ και ο Ερντογάν είπε ότι θα έρθει εκεί με επιχειρηματίες. Πότε προγραμματίζεται να γίνει; Μήπως θα διεξαχθεί παράλληλα με το Ανώτατο Συμβούλιο συνεργασίας;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Πράγματι πρόθεσή μας είναι παράλληλα με το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας να διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη και επιχειρηματικό φόρουμ, στο οποίο θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρήσεων και από τις δύο χώρες. Προωθούμε γενικότερα την οικονομική συνεργασία, τόσο σε ό,τι αφορά συνέργειες μεταξύ ελληνικών και τουρκικών επιχειρήσεων σε αγορές τρίτων χωρών όσο και τα αναγκαία ρυθμιστικά μέτρα. Για παράδειγμα, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν για την ανάγκη άμεσης έναρξης της ακτοπλοϊκής σύνδεσης Θεσσαλονίκης-Σμύρνης και, ενδεχομένως, Σμύρνης- Λαυρίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το θέμα της επαναλειτουργίας της σχολής της Χάλκης δεν είναι διμερές. Πώς κρίνετε το γεγονός ότι ο Ερντογάν επιμένει να το συνδέει με το αίτημα για απευθείας εκλογή των μουφτήδων στη Θράκη; Θεωρείτε πως υπάρχει προοπτική για επαναλειτουργία της σχολής;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Πράγματι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης δεν συνδυάζεται με οποιονδήποτε τρόπο με την εκλογή των Μουφτήδων, που αποτελεί εσωτερικό θέμα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και αυτό το ξεκαθάρισε απολύτως ο Πρωθυπουργός. Στην ιστορική του ομιλία στη Χάλκη ανέδειξε τον ιδιαίτερο συμβολισμό που έχει η Θεολογική Σχολή όχι μόνο για την Ελλάδα και την Ορθοδοξία, αλλά και για την ίδια την Τουρκία. Η επαναλειτουργία της θα στείλει σήμα παγκόσμιας εμβέλειας για την συνύπαρξη και τον διάλογο ανάμεσα στο Χριστιανισμό και το Ισλάμ, σήμα ότι η Τουρκία είναι ένα σύγχρονο κράτος που προστατεύει τα θρησκευτικά δικαιώματα και ελευθερίες. Για το λόγο αυτό και ο Πρωθυπουργός διατύπωσε την ευχή ότι την επόμενη φορά που θα επισκεφτεί τη Χάλκη, θα είναι από κοινού με τον Πρόεδρο Ερντογάν για να ανακοινώσουν την επανέναρξη της λειτουργίας της.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Πρωθυπουργός είπε ότι θα πρέπει να συμφωνήσουμε με την Τουρκία στην πραγματοποίηση προπαρασκευαστικών συναντήσεων των ΥΠΕΞ για το κρίσιμο θέμα της ασφάλειας στο Κυπριακό. Ήταν η τουρκική αντίδραση θετική; Πότε θα πραγματοποιηθεί η πρώτη συνάντηση;
Γ. ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Υπήρξε γενικά θετική ανταπόκριση για την επανέναρξη του διαλόγου. Όπως προανέφερα, συμφωνήθηκε τα Υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών να διεξάγουν και πάλι συστηματικές συνομιλίες σε όλα τα επίπεδα. Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό για εμάς πρωταρχικό ζήτημα είναι αυτό της ασφάλειας, του τερματισμού του απαράδεκτου καθεστώτος των εγγυήσεων και της αποχώρησης των στρατευμάτων κατοχής. Για το λόγο αυτό είναι σκόπιμο να ξέρουμε τις σημερινές θέσεις της Τουρκίας. Για τη χώρα μας είναι, προφανώς, δεδομένη η πρόθεσή για λύση σύμφωνη με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, που θα επανενώσει το Νησί, χτίζοντας πάνω στην πρόοδο και στα κεκτημένα του Κραν Μοντανά και του σχετικού πλαισίου Γκουτέρες. Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη σχετική πρωτοβουλία από το Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών με την ειδική απεσταλμένη του, την κυρία Λουτ, επί των σκέψεων της οποίας θα πρέπει να τοποθετηθούμε.
Ο πρωθυπουργός στη συνάντηση με τον κ. Ερντογάν τόνισε την ανάγκη του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου στην Ανατολική Mεσόγειο και υπογράμμισε το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών της πηγών. Αναφέρθηκε στην εξαιρετικά σημαντική απόφασης της Κυπριακής Δημοκρατίας για ίδρυση ενός κρατικού ταμείου για διαμοιρασμό των εσόδων από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων μεταξύ του συνόλου των Κυπρίων, μετά τη λύση του Κυπριακού.
