Του Μάνου Οικονομίδη
Πρέπει πάντως να ομολογήσουμε ότι, ιστορικά, ως έθνος έχουμε τον τρόπο μας να ξεχωρίζουμε. Κάποτε, στα πολύ παλιά χρόνια, ξεχωρίζαμε θετικά. Η Αρχαία Ελλάδα, με ηγέτιδα δύναμη την Αθήνα, εξελίχτηκε σε μαιευτήριο ιδεών για τους Θεσμούς, την Ιατρική, τη Φιλοσοφία, τον Πολιτισμό. Ιδέες που αυτοπαρουσιάστηκαν στη ζύμωση της Ιστορίας, και αρκετούς αιώνες αργότερα, διατηρούν μια ανεπανάληπτη αντοχή. Πραγματικά, αλεξίσφαιρες…
Τα χρόνια που δεν ήταν και τόσο… αρχαία, ξεκινήσαμε να ξεχωρίζουμε αρνητικά. Να μας δείχνει η υπόλοιπη ανθρωπότητα και να χαμογελάει με νόημα, στα όρια της αισθητικής ειρωνείας. Μερικούς μόλις μήνες μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης για την Απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό, ξεκινήσαμε Εμφύλιο. Και περιφέραμε με νοοοτροπία ζητιάνου τους τίτλους ιδιοκτησίας του νέου ελληνικού κράτους στις (και τότε) Μεγάλες Δυνάμεις, ώστε να μοιράσουν τα χωράφια της επιρροής τους.
Στο… χαρούμενο προτεκτοράτο.
Εμβληματική στιγμή σε αυτή την ιστορική ντροπή, ήταν φυσικά η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, σαν σήμερα, στο Ναύπλιο. Από εκείνους που ήθελαν, επεδίωκαν και κατάφεραν να κρατήσουν την Ελλάδα μικρή. Πολύ μκρή. Στα δικά τους, αντίστοιχα πολύ μικρά κυβικά.
Ο χαρισματικός Ιωάννης Καποδίστριας έγινε μάρτυρας του πείσματος και του ρομαντισμού του. Φυσικά και είχε καταλάβει, εγκαίρως… με ποιούς έμπλεξε. Πίστευε ωστόσο ότι μπορούσε να μας αλλάξει. Ο ρομαντισμός νίκησε, χωρίς να κουραστεί καν, την κοινή λογική, μέσα του. Δεν θέλαμε να αλλάξουμε. Δεν μπορούσαμε. Δεν μας ενδιέφερε. Δεν μας απασχολούσε η αυτονόητη αναγκαιότητα το έθνος μας να γίνει κράτος. Πολύ περισσότερο, σοβαρό κράτος.
Ο Καποδίστριας γνώριζε κάτι που καταλαβαίνουν όλοι οι μελετητές της Ιστορίας, τουλάχιστον όσοι είναι προσεκτικοί, πνευματώδεις, και χωρίς να οριοθετούν ως ιδανικό ζωής το… παρκάρισμα σε μια πανεπιστημιακή έδρα, για να μοιράζουν εν συνεχεία χασμουρητό στις γενιές που θα τους παρακολουθούσαν στα αμφιθέατρα.
Το “κάτι” συνάγεται από την ιστορική εμπειρία και μνήμη: Οι σελίδες γυρίζουν συνήθως με πρόλογο υπερβολής. Κυρίως στην καταστροφή. Το ελληνικό έθνος είχε βιώσει για 4 ολόκληρους αιώνες την απόλυτη καταστροφή, υπό τον ζυγό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, φλερτάροντας διαρκώς με την εξαφάνιση. Και σίγουρα με την αλλοίωση των στοιχείων ταυτότητας.
Ο Καποδίστριας, όπως και κάθε σοβαρός και μετρημένος άνθρωπος θα έκανε στη θέση του, πίστευε ότι μονάχα τότε, στο ξεκίνημα της καινούριας εποχής, έχοντας αφήσει πίσω μας την Τουρκοκρατία, θα μπορούσαμε να αλλάξουμε.
Όπως διαπίστωσαν με θλίψη αρκετοί μετά από εκείνον, ο λαός αυτός αρνείται πεισματικά να αλλάξει. Τουλάχιστον, με τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, προειδοποιήσαμε εγκαίρως ότι, (σοβαρό) κράτος αρνούμαστε να γίνουμε. Γι’ αυτό και μπήκαμε στα Μνημόνια (από τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, κιόλας).
