Της Δήμητρας Τζια
Διεθνολόγος
Καθώς πλησιάζουμε στο όγδοο έτος του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, παρατηρούμε πολύ γρήγορες και δραματικές εξελίξεις.
Η αβεβαιότητα που δημιουργείται από τις μετατοπίσεις της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή υποχρεώνει τους περιφερειακούς και διεθνείς παράγοντες να επανεξετάσουν τις σχέσεις τους και να διαμορφώσουν νέες προσεγγίσεις στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
Η απόφαση του αμερικανού προέδρου Donald Trump να αποσύρει 2.200 αμερικανικά στρατεύματα από τη βόρεια Συρία επιτάχυνε αυτή τη διαδικασία. Αυτή η απόφαση θα αλλάξει ριζικά τη σημερινή ισορροπία ισχύος. Τώρα, η τουρκική απόφαση να ξεκινήσει μια επιχείρηση στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη, είναι σε αναμονή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Τουρκία προετοιμάζεται για μια πολύ πιο εκτενή επιχείρηση.
Όταν κοιτάζουμε τον χάρτη διαπιστώνουμε ότι η Τουρκία προετοιμάζεται για μια περιορισμένη επιχείρηση στη βόρεια Συρία. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «ασπίδας του Ευφράτη» το 2016, η Τουρκία σκόπευε να φτάσει στον αυτοκινητόδρομο Μ4 στη Συρία, ο οποίος είναι περίπου 30 χιλιόμετρα βαθιά στη Συρία, βρίσκεται παράλληλα από τα σύνορα της Τουρκίας και εκτείνεται από το Χαλέπι μέχρι τα ιρακινά σύνορα. Καθώς η Τουρκία ελέγχει την πόλη Αλ-Μπαμπ, η αποστολή ολοκληρώθηκε εν μέρει. Εν μέρει όμως επειδή η επόμενη πόλη, Manbij, παρέμεινε στα χέρια του YPG–PYD, υπό την ονομασία του Στρατιωτικού Συμβουλίου Manbij, που συνδέεται με την τρομοκρατική οργάνωση του PKK.
Δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι όταν ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε μια νέα επιχείρηση στις 12 Δεκεμβρίου, υποδήλωνε πρώτα το Manbij ώστε να κλείσει αυτό το κεφάλαιο και να ελέγξει τον διάδρομο Μ4 στη δυτική όχθη του ποταμού. Ως εκ τούτου, μπορούμε να πούμε ότι το αρχικό σχέδιο της Τουρκίας ήταν να καθαρίσει τον διάδρομο μέχρι τον αυτοκινητόδρομο Μ4 κατά μήκος των συνόρων.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu και ο υπουργός Άμυνας Hulusi Akar πρόκειται να επισκεφθούν την Άγκυρα το Σάββατο για να προετοιμαστούν για σύνοδο κορυφής μεταξύ του προέδρου της Τουρκίας, του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η άφιξη της τουρκικής ομάδας συμπίπτει με την ανάπτυξη του συριακού στρατού και των συμμαχικών στρατιωτικών που υποστηρίζονται από τη Ρωσία στο βόρειο τμήμα των συριακορκοκρατικών συνόρων γύρω από την πόλη του Manbij, η οποία διεξάγεται από αμερικανικές και κουρδικές δυνάμεις. Η συριακή σημαία ανεμίζει πλέον πάνω από την πόλη.
Η Ρωσία επιδιώκει να εμποδίσει τον Ερντογάν να δώσει εντολή για εισβολή στο Manbij ως την πρώτη φάση μιας μεγάλης εκστρατείας για την εξαφάνιση του YPG) από τη συριακή-τουρκική συνοριακή ζώνη. Μια τέτοια επιχείρηση θα μπορούσε να παρατείνει τον σχεδόν οκταετή συριακό πόλεμο και θα μπορούσε να συνεπάγεται συγκρούσεις μεταξύ τουρκικών δυνάμεων και στρατιωτών που υποστηρίζονται από το Ιράν σε συμμαχία με τη Δαμασκό.
Η Ρωσία υποστηρίζει ότι το YPG, το οποίο ιδρύθηκε από τους Κούρδους αντάρτες της Τουρκίας, θα έπρεπε να απομακρυνθεί από τη συνοριακή ζώνη και να τη παραδώσει στα συριακά στρατεύματα, σύμφωνα με ισχυρισμούς της ρωσικής αστυνομίας, που θα παρείχε ασφάλεια στην Τουρκία και θα αντιμετώπιζε το ISIS.
Ο απρόβλεπτος Trump
Η προγραμματισμένη απομάκρυνση των αμερικανικών στρατευμάτων έδωσε στον Ερντογάν σημαντική μόχλευση τόσο με τη Μόσχα όσο και με την Ουάσινγκτον. Ο Πούτιν επιδιώκει να εξασφαλίσει την επιστροφή στην κυριαρχία της Δαμασκού για το 25% της Συρίας που ελέγχεται τώρα από τους κουρδικούς συμμάχους της Ουάσινγκτον.
Ο Ερντογάν θέλει τις ΗΠΑ να τερματίσουν τη συμμαχία τους με τη Σαουδική Αραβία – μετά τη μείωση της περιφερειακής επιρροής τους κατά το παρελθόν έτος – και να αναγνωρίσουν την Τουρκία ως τον κύριο περιφερειακό εταίρο της. Ωστόσο, ο Ερντογάν φαίνεται ότι είναι αποφασισμένος να ενισχύσει τις σχέσεις με τον Πούτιν, ο οποίος φαίνεται να είναι πιο αξιόπιστος σύμμαχος από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Καθώς οι εξελίξεις αυτές συνεχίζονται, τόσο η Ρωσία όσο και το Λίβανο ζήτησαν τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για να συζητήσουν την αεροπορική επιδρομή του Ισραήλ, που πραγματοποιήθηκε στο έδαφος του Λιβάνου νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, εναντίον αποθήκης όπλων κοντά στη Δαμασκό.
Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανέφερε το περιστατικό τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν καταρρίφθηκε ένα ρωσικό αεροσκάφος αναγνώρισης και 15 μέλη πληρώματος σκοτώθηκαν από πυρκαγιά στη Συρία. Έκτοτε, η Ρωσία αναστάτωσε το Ισραήλ παρέχοντας στη Συρία το προηγμένο σύστημα αεράμυνας S-300, το οποίο δεν έχει ακόμη λειτουργήσει.
Η επιδρομή του Ισραήλ έχει επιτείνει τις σχέσεις με τη Ρωσία, η οποία επιδεινώθηκε το Σεπτέμβριο όταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου απέρριψε μια ρωσική πρόταση για να εξασφαλίσει ότι οι Ιρανοί μαχητές θα απομακρυνθούν από τη Συρία μετά την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Το Ισραήλ θεωρεί τη στρατιωτική παρουσία του Ιράν στη Συρία ως σημαντική απειλή και φοβάται ότι θα μπορούσε να αυξηθεί με την αποχώρηση των ΗΠΑ. Ο Νετανιάχου αγωνίζεται με τον Πρόεδρο Τραμπ ο οποίος θεωρήθηκε και ως στενός φίλος και συνεργάτης.
