Γράφει ο Γιώργος Λακόπουλος
Δεκαέξι χρόνια από το μαγικό Αύγουστο του 2004 -όταν η ίδια υπέγραψε την μεγαλύτερη διεθνή επιτυχία της χώρας μετά τον πόλεμο- η μοίρα παίζει παιχνίδια προκλήσεων στη Γιάννα Αγγελοπούλου.
Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021», που ετοιμάζει τον εορτασμό για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, οδηγείται σε μια υποχρέωση που είχε άλλα χαρακτηριστικά όταν ανέλαβε την προεδρία της Επιτροπής: να σφυρηλατήσει το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων σε συνθήκες έντασης με την Τουρκία.
Δεν υπάρχει άλλος φορέας με στοιχεία καθολικής εκπροσώπησης της ελληνικής κοινωνίας, που μπορεί να επωμισθεί αυτό το βάρος υπερβαίνοντας τις εγγενείς δυσχέρειες συνεννόησης και κοινής δράσης στη χώρα.
Έτσι κι αλλιώς η επέτειος συνιστά αναφορά στις κυμαινόμενες ελληνοτουρκικές σχέσεις από την Άλωση και εντεύθεν. Το 1821, ως λυτρωτικό ορόσημο του ελληνισμού και ιδρυτική πράξη του νέου ελληνικού κράτους, δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τους συνειρμούς που το συνοδεύουν.
Αρχίζουν από τον εθνικο- απελευθερωτικό Αγώνα, περνούν από τους ελληνοτουρκικούς πολέμους των δυο τελευταίων αιώνων, συναντούν την Κύπρο και καταλήγουν στα θερμά επεισόδια επί των ημερών της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας: το 1977 με τον Καραμανλή, τις «τρεις μέρες του Μάρτη» το 1987 με τον Ανδρέα Παπανδρέου, τα Ίμια του Σημίτη, το 2018 του Τσίπρα και πλέον το 2020 του Μητσοτάκη.
Προφανώς η επιτροπή της Αγγελοπούλου δεν ήταν ανυποψίαστη σχεδιάζοντας τις εκδηλώσεις του 2021 για το ενδεχόμενο ενός κύκλου εντάσεων στη διάρκεια του εορτασμού. Έστω και ως απάντηση, ή αντιπερισπασμός της Άγκυρας.
Η επιλογή ήταν ψύχραιμη: να παρακάμψει την παγίδα εμπλοκής στην ένταση δια της φυγής προς το μέλλον. Η Επιτροπή δεν σκοπεύει ούτε να ξαναγράψει την Ιστορία, ούτε να επανασκηνοθετήσει τα επεισόδιά της ελληνοτουρκικής συνύπαρξης επί δυο αιώνες.
Ο στόχος είναι να αναγορεύσει το 1821 ως βατήρα από τον οποίο η Ελλάδα του 2021 θα φύγει μπροστά. Τα πολιτικά και τα ιστορικά ζητήματα με την Τουρκία ανήκουν στην αρμοδιότητα των επιστημών της πολιτικής και της ιστορίας.
Η «Ελλάδα 2021» είναι υπόθεση των πολιτών που θα γιορτάσουν την Εθνική Παλιγγενεσία, θα τιμήσουν τις μορφές και τις ιδέες της και θα στοχαστούν για το μέλλον. Η καθολική αποδοχή αυτού του πλαισίου αναδείχθηκε στις διαδοχικές επαφές της προέδρου της Επιτροπής με τους πολίτες, κατά δήμο και περιοχή που συνδέεται ιδιαίτερα με την Επανάσταση..
Αλλά ο Θεός γελάει ακόμη και όταν κάνουν σχέδια οι Επιτροπές. Η Γιάννα Αγγελόπουλου βρίσκεται πλέον επικεφαλής ενός σχήματος που λόγω του διακομματικού χαρακτήρα του- συγκροτήθηκε με ομοφωνία από τη Βουλή των Ελλήνων- εκ των πραγμάτων θα αναλάβει έναν πολύ κρίσιμο ρόλο: δια των εκδηλώσεων να τονώσει την εθνική αυτοπεποίθηση, να ενισχύσει την ομοψυχία του λαού και να τον εκφράσει το σύνολό του -σε περιβάλλον που κυριολεκτικά μυρίζει μπαρούτια.
Υπό κανονικές συνθήκες αυτό ανήκει πρωτίστως στις υποχρεώσεις των πολιτικών δυνάμεων. Αλλά είναι αμφίβολο αν έτσι όπως έχουν περιπλέξει τις σχέσεις τους μπορούν να τεθούν από κοινού επικεφαλής μετώπου λαϊκής επαγρύπνησης.
Ενδεχομένως θα μπορούσε να το κάνει η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά είναι ολοφάνερο ότι, ως άπειρη, δεν έχει την εμπιστοσύνη της πολιτικής τάξης για έναν τέτοιο ρόλο.
Κάποιος όμως πρέπει να εκπέμψει σήμα ομοφροσύνης και ενότητας, αν η ένταση με την Τουρκία παραταθεί και στο 2021. Ειδικά αν ως τότε συμβούν γεγονότα που θα ανοίξουνε το χάσμα μεταξύ των δυο χωρών- οπότε η συνεκτική ψυχολογία των Ελλήνων θα είναι απαραίτητη.
Είναι εύλογο ότι αυτό που δεν μπορούν να αναλάβουν από κοινού οι πολιτικές δυνάμεις, δεν πρέπει επ’ ουδενί να μείνει στη βουλιμία των γνωστών εμπόρων του πατριωτισμού και της εθνοκαπηλίας. Και φυσικά δεν γίνεται να το αναθέσουμε σε τρίτους.
Μοιραία η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» θα αναδειχθεί σε φορέα μετάδοσης συνεκτικών μηνυμάτων εντός και εκτός της Ελλάδας. Ο λόγος είναι απλός: συνιστά το μόνο σημείο συνάντησης όλων των δυνάμεων της χώρας. Εκ παραλλήλου έχει και τον καλύτερο επιστημονικό εξοπλισμού, με βάση τα βιογραφικά των μελών της.
Αν το 2004 η Αγγελόπουλου πέτυχε γιατί κατάφερε να συνδέσει τις οργανωτικές ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων με ένα πρωτοφανές κίνημα εθελοντών, κυρίως από τη νεολαία, τώρα με την Επιτροπή «Αθήνα 2021» έχει ένα πιο δύσκολο και πολύμορφο έργο:
Να δώσει στις εκδηλώσεις της επετείου χαρακτήρα εθνικής συστράτευσης, χωρίς η ομοψυχία να συγκρούεται με τη συλλογική βούληση των Ελλήνων για ειρηνικό μέλλον στην περιοχή. Να αναδείξει το λαϊκό φρόνημα ως ασπίδα υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας, χωρίς να επιτρέπει στους γείτονες να εκμεταλλευτούν «ανθελληνικά» την επέτειο.
Η εξίσωση δεν είναι πρωτοβάθμια. Στην πράξη θα εξελιχθεί σε αναμέτρηση της Γιάννας με μια πρόκληση που δεν προβλέπονταν όταν ανέλαβε. Αλλά πρέπει να τη διεκπεραιώσει . Ακόμη και αν χρειαστεί να περπατήσει σε τεντωμένο σκοινί.
