Ομιλία Ευάγγελου Βενιζέλου στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος στη συζήτηση για τα άρθρα 62 και 86 Συντάγματος
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, γύρω από το άρθρο 86 και την ποινική ευθύνη των Υπουργών έχει οργανωθεί και αναπαράγεται τα τελευταία χρόνια το μεγαλύτερο fake news σε σχέση με το Σύνταγμα της χώρας. Δεν μπορεί μία Βουλή να εκκινήσει τη διαδικασία αναθεώρησης χωρίς να έχει συνείδηση του ισχύοντος Συντάγματος της χώρας, της ιστορίας του, του κανονιστικού του περιεχομένου, των προβλημάτων που είχαν αντιμετωπιστεί , γιατί από αυτά όλα προκύπτουν, στην πραγματικότητα, ενδιάθετα όρια στην αναθεώρηση του Συντάγματος. Το fake news για το άρθρο 86 το έχει καλλιεργήσει συστηματικά, λέγοντας ενσυνειδήτως ψέματα ενώπιον της Βουλής, κατ’ επανάληψη, ο ίδιος ο κ. Τσίπρας και από δίπλα του, ο εταίρος του ο κυβερνητικός, ο κ. Καμμένος.
Σας εξήγησε χθες ο κ. Λοβέρδος ότι εδώ και 154 χρόνια υπάρχει στην ελληνική συνταγματική τάξη μία σταθερή δομή, αυτή που δημιουργήθηκε με το άρθρο 80 του Συντάγματος του 1864. Εξειδικεύθηκε με το νόμο ΦΠΣΤ’ του 1877, επί Χαρίλαου Τρικούπη, και από τότε αυτή η ρύθμιση παραμένει σταθερή. Η θεμελιώδης διάκριση στην οποία βασίζεται είναι η διάκριση μεταξύ εγκλημάτων σχετικών με τα καθήκοντα του Υπουργού και ασχέτων. Έλεγε αυτός ο νόμος του 1877, «Τα αδικήματα του Υπουργού, τα άσχετα προς τα δημόσια αυτού καθήκοντα, δεν υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος», τα άσχετα, ούτε «επ’ ευκαιρία», ούτε «κατά», άλλωστε η διατύπωση στην καθαρεύουσα του άρθρου 86 του ισχύοντος Συντάγματος είναι «εν τη ασκήσει», όχι κατά την άσκηση των καθηκόντων του.
Αλλά, αυτά όλα έχουν ιστορική σημασία σημαντική, όχι όση σημασία έχει το περιεχόμενο και η διαδικασία ψήφισης του ισχύοντος άρθρου 86. Το άρθρο 86 συζητήθηκε επί έξι χρόνια, από το 1995 έως το 2001. Κάναμε δεκτές όλες τις παρεμβάσεις της αντιπολίτευσης, για αυτό και συγκέντρωσε, στην ψηφοφορία, η διάταξη αυτή 268 ψήφους. Μετά, όταν ήρθε ο εκτελεστικός νόμος, που τον εισήγαγε ο κ. Πετσάλνικος, ως Υπουργός Δικαιοσύνης το 2003, υπήρξε ομοφωνία, ψήφισαν υπέρ και το ΚΚΕ και ο τότε Συνασπισμός.
Σας έχω εδώ –καταθέτω στα πρακτικά και παρακαλώ να διανεμηθεί– το πρακτικό ψηφοφορίας επί του άρθρου 86, ποιοι είναι ονομαστικά οι Βουλευτές που ψήφισαν το άρθρο 86. Μεταξύ αυτών δεν περιλαμβάνονται οι βουλευτές του ΚΚΕ και του Συνασπισμού τότε, οι οποίοι απείχαν. Δεν ψήφισαν «κατά», δεν ψήφισαν «παρών» ώστε να προσμετρηθούν, απείχαν. Βεβαίως έχουν ψηφίσει «υπέρ» όλοι οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων για λόγους ηθικούς της εποχής, ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η Ντόρα Μπακογιάννη. Αλλά ποιοι έχουν ψηφίσει πανηγυρικά «υπέρ» του άρθρου 86; Ο κ. Καμμένος, ο Αντιπρόεδρός του στους ΑΝΕΛ, ο κ. Σγουρίδης και η Υφυπουργός του στο Υπουργείο Αμύνης, η κ. Κόλλια-Τσαρουχά. Πάρτε, η Γραμματεία της Επιτροπής, το πρακτικό αυτό για να το έχετε υπόψη σας, εάν παρασύρθηκε κανείς ή εάν δεν υπήρχε συνείδηση του τι γίνεται. Υπήρχε πλήρης συνείδηση το 2001 των μεγάλων αλλαγών που επιφέρει το άρθρο 86 του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε.
Ποιες είναι οι αλλαγές:
Καταργήθηκαν τα ιδιώνυμα υπουργικά εγκλήματα
Παρέμειναν οι συμμέτοχοι άνευ αμφιβολίας στη δικαιοδοσία των κοινών ποινικών δικαστηρίων.
Καταργήθηκε η Προανακριτική Επιτροπή, αντικαταστάθηκε από Επιτροπή Απλής Προκαταρτικής Εξέτασης,
ενώ συγκροτήθηκε, στο πλαίσιο της ποινικής προδικασίας, πενταμελές Δικαστικό Συμβούλιο, από τρεις Αρεοπαγίτες και δύο Συμβούλους Επικρατείας, που καταλήγει σε έκδοση παραπεμπτικού ή απαλλακτικού βουλεύματος
Καταργήθηκαν οι κατήγοροι Βουλευτές, που τους θυμάστε από τη δίκη του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο και αντικαταστάθηκαν από μέλος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου που κληρώνεται.
Άλλαξε η σύνθεση του Ειδικού Δικαστηρίου με τη συμμετοχή και Συμβούλων Επικρατείας, η συμμετοχή των οποίων είναι εξαιρετικά κρίσιμη.
Και μετά από παρέμβαση της Νέας Δημοκρατίας, που το ζήτησε επιμόνως, προβλέφθηκε ότι η Βουλή επιλαμβάνεται μέχρι το τέλος της δεύτερης τακτικής Συνόδου της περιόδου που ακολουθεί την φερόμενη τέλεση της πράξης. Το ζήτησε η Νέα Δημοκρατία διά του αειμνήστου Ιωάννη Κεφαλογιάννη, σύσσωμη πίσω από τον Ιωάννη Κεφαλογιάννη και το κάναμε δεκτό, θεωρώντας ότι διπλασιάζουμε στην πράξη τον χρόνο μέσα στον οποίο επιλαμβάνεται η Βουλή.
Αλλά ακολούθησε η αναθεώρηση του 2008. Το ΠΑΣΟΚ απείχε από την αναθεώρηση αυτή. Η Νέα Δημοκρατία είχε πλειοψηφία. Η Αριστερά και το ΚΚΕ και ο Συνασπισμός συμμετείχαν. Γιατί δεν έθεσαν υπό αναθεώρηση το άρθρο 86; Γιατί συμφωνούσαν μαζί του, είχαν ψηφίσει οι μεν τη διάταξη, οι δε τον εκτελεστικό νόμο.
Ας δούμε όμως τα πρακτικά αποτελέσματα του άρθρου 86. Παρεμπόδισε το άρθρο 86 τη δίωξη στην υπόθεση Τσοχατζόπουλου ή τη δίωξη στην υπόθεση Μαντέλη, επί των οποίων υπάρχει ποινικό αποτέλεσμα, ή την δίωξη στην υπόθεση Παπαντωνίου, περίπτωση στην οποία υπάρχει κατηγορία και όχι κρίση δικαστική; Ξέρουμε πάρα πολύ καλά, τα έχουμε πει στην περιβόητη προκαταρκτική της Novartis ποιο είναι το αποτέλεσμα όταν άρχισε να τίθεται σε αμφιβολία η κρατούσα ερμηνεία του άρθρου 86. Με την κλασική ερμηνεία υπήρξαν δίκες και καταδίκες, με τη νεωτερική ερμηνεία ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε το φιάσκο της Novartis, αυτή είναι η διαφορά. Η διαφορά είναι αυτή και σημειώστε την καλά τώρα που σε λίγο θα μπούμε σε μία επόμενη βουλευτική περίοδο με άλλο συσχετισμό δυνάμεων.
Μήπως παραδοξολογεί το Ελληνικό Σύνταγμα; Μήπως αποκλίνουμε από τα ευρωπαϊκά δεδομένα; Έχω καταθέσει στα πρακτικά της Προκαταρκτικής Επιτροπής, και παρακαλώ να αναζητηθεί από τη Γραμματεία και να δοθεί στα μέλη της Επιτροπής Αναθεώρησης, την πολυσέλιδη μελέτη της Επιτροπής Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, Επιτροπή Δημοκρατίας διά του Δικαίου, που είναι μία πολύ σημαντική Επιτροπή, οιονεί Συνταγματικό Συμβούλιο. Ελέγχει συγκριτικά τις 47 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι στο κεντρικό ρεύμα, μάλιστα είμαστε από τις χώρες που δεν έχει ιδιώνυμα εγκλήματα. Όλες οι χώρες έχουν αρμοδιότητα της Βουλής, υπάρχουν δε μεγάλες χώρες με τεράστια συνταγματική παράδοση που το Δικαστήριο συγκροτείται από Βουλευτές, όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η Γερουσία δικάζει ως Δικαστήριο, αλλά και στη Γαλλία όπου το Ειδικό Δικαστήριο συγκροτείται από μέλη του Κοινοβουλίου και όχι από τακτικούς δικαστές.
Τώρα λέμε να καταργήσουμε το χρονικό περιορισμό για τα στενά νοούμενα κατά τον ΣΥΡΙΖΑ αδικήματα, τα κατά την άσκηση των καθηκόντων αδικήματα, γιατί για τα άλλα δεν ισχύει υποτίθεται το άρθρο 86. Πολύ ωραία, ούτως ή άλλως δεν υπάρχει κανένας περιορισμός για εγκλήματα που έχουν άλλο χρόνο τέλεσης, είναι διαρκή θα έλεγα εγώ, όπως είναι η νομιμοποίηση εσόδων. Είναι δυνατόν δε να κατηγορείς έναν πολιτικό, έναν πρωθυπουργό για δωροδοκία με κουκουλοφόρους μάρτυρες ή με θεωρίες pampers ή με συνεπαγωγές, χωρίς να υπάρχει αντικείμενο, χωρίς να υπάρχει ύλη, χωρίς να υπάρχουν λογαριασμοί; Θέλετε έτσι να απονέμετε δικαιοσύνη; Βεβαίως. Αλλά ας δούμε, να το καταργήσουμε αυτό. Να προσθέσουμε και αυθεντική ερμηνεία ότι η ερμηνεία του ΣΥΡΙΖΑ και κάποιων μελών της επιστημονικής κοινότητας είναι ότι μόνον τα στενά νοούμενα εν τη ασκήσει των καθηκόντων εγκλήματα περιλαμβάνονται. Η ανθρωποκτονία εξ αμελείας, επειδή δεν έχεις λάβει μέτρα πολιτικής προστασίας, είναι αδίκημα κατά την άσκηση ή επ’ ευκαιρία της άσκησης των καθηκόντων; Έχει σκοπό ο Υπουργός ή ο Πρωθυπουργός εν τη ασκήσει των καθηκόντων του να προκαλέσει σωρεία ανθρωποκτονιών εξ αμελείας, ας πούμε, στην επιεική εκδοχή; Για να μην πάρω άλλα παραδείγματα.
Αλλά και η μέθοδος της ποινικής αναδρομής διά αυθεντικής ερμηνείας; Μπορεί, παραβιάζοντας τον γραμματοπαγή χαρακτήρα των ποινικών διατάξεων, ο επόμενος νομοθέτης, κοινός ή αναθεωρητικός, ερμηνεύοντας αυθεντικά να προσδώσει αναδρομική ισχύ σε άλλη ερμηνεία; Μα, εδώ αλλάζει η νομολογία στα ποινικά θέματα και η στροφή της νομολογίας συνιστά παραβίαση του κανόνα nullum crimen, nulla poena sine lege certa. Αυτά λέτε.
Αλλά, προσέξτε και το άλλο θέμα. Εμείς είχαμε πει –και το έχω πει από το 2007– το Δικαστικό Συμβούλιο να έρχεται νωρίς, μόλις η Βουλή αποφασίζει ότι υπάρχει ζήτημα. Το είχα πει από το 2007, νομοθετήθηκε το 2010. Προβλέπεται τώρα στο νόμο και τον κανονισμό τριμελές Εισαγγελικό Συμβούλιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ σε καμία περίπτωση δεν ενεργοποίησε τη διάταξη αυτή, άφησε να υπάρχει μία Προκαταρκτική Επιτροπή, ώστε να γίνεται οργανωμένη σκευωρία, συκοφαντία, γενική συζήτηση. Γιατί δεν ενεργοποιήθηκε η διάταξη αυτή; Αυτό να βάλουμε στο Σύνταγμα, ότι αμέσως μόλις η Βουλή κρίνει ότι υπάρχει στοιχειώδες αντικείμενο, να επιλαμβάνεται Δικαστικό Συμβούλιο και αυτό να διενεργεί και προανάκριση και στη συνέχεια, εάν χρειασθεί, και κύρια ανάκριση. Διαφωνώ βεβαίως με την πρόταση που ακούσθηκε, προφανώς, εκ πολιτικού καθήκοντος την ανέπτυξε ο Ανδρέας Λοβέρδος, ότι δεν πρέπει να στέλνονται αμελλητί τα στοιχεία που προκύπτουν ενώπιον Εισαγγελικής ή Δικαστικής Αρχής ή Διοικητικής Αρχής, αλλά πρέπει να διενεργείται δικαστική έρευνα. Μα, αυτό δεν πρέπει να γίνεται, αλλιώς έχουμε Ιερά Εξέταση κατά πρωθυπουργών και υπουργών, χωρίς να ξέρουν τι συμβαίνει και χωρίς να μπορούν να προσκομίσουν στοιχεία –όχι τίποτε άλλο, στοιχεία να προσκομίσουν– από τα υπάρχοντα στη δημόσια διοίκηση και στα αρχεία του κράτους.
Υπάρχει όμως και κάποιο άλλο ζήτημα. Ξέρετε τι σημαίνει να κρατήσεις απαράγραπτη κακουργηματική απιστία για πολιτικά θέματα, δηλαδή για το εάν έπρεπε να γίνει η μία ή η άλλη επιλογή στην οικονομία και έχεις βλάβη του συμφέροντος των τραπεζών; Έχετε συνείδηση του τι σημαίνει αυτό; Ότι υπόκειται στην κοινή παραγραφή η αμφισβήτηση περί της βλάβης στο χρηματοοικονομικό σύστημα;
Λοιπόν, προσέξτε το τεχνικό θέμα τώρα με το οποίο και θα κλείσω. Πού συμφωνούν και πού διαφωνούν οι δύο προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας; Για να δούμε πώς θα γίνει η ψηφοφορία και πού θα συγκεντρωθούν άνω των 180 ψήφων και πού όχι. Υπάρχει συμφωνία στο ένα σκέλος, διαφωνία στο άλλο. Άρα, αντιλαμβάνεστε πόσο επιμερισμένες πρέπει να είναι οι συζητήσεις και κυρίως οι ψηφοφορίες, εν τέλει, στην Ολομέλεια, διότι δεν μπορείς ούτε με τις παραγράφους απλώς να λύσεις το πρόβλημα το οποίο υπάρχει, όταν εμφανίζονται ουσιαστικές διαφωνίες ως προς την κατεύθυνση. Και μία μόνο κουβέντα για το άρθρο 62.
Στο άρθρο 62, λοιπόν, είχαμε πριν λίγες ημέρες την περίπτωση του κ. Καμμένου, του οποίου δεν ήρατε την ασυλία, θεωρώντας ότι το αδίκημα για το οποίο η Εισαγγελία ζητά άρση της ασυλίας του είναι τι, είναι υπουργικό; Η ψευδής καταμήνυση και η συκοφαντική δυσφήμιση για την τερατολογία των CDS δεν πρέπει να κριθεί από την ποινική δικαιοσύνη; Έτσι αντιλαμβάνεσθε, λοιπόν, τη διάκριση μεταξύ αδικημάτων κατά την άσκηση των καθηκόντων και αδικημάτων επ’ ευκαιρία της άσκησης; Κατά το δοκούν, όπως μας βολεύει. Με κυνισμό, συνταγματικό και πολιτικό, χωρίς ηθικό έρεισμα. Έτσι, αναθεώρηση του Συντάγματος δεν γίνεται.
