Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Οσα συνέβησαν με την εκλογή του Τραμπ και το δημοψήφισμα για το Brexit θα έπρεπε να έχουν αφυπνίσει τη Δύση και την ηγεσία της. Αυτό δεν συνέβη και φάνηκε πολύ καθαρά στο αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών. Γιατί ο Μπάιντεν κέρδισε, αλλά όχι εύκολα. Εβδομήντα εκατομμύρια Αμερικανοί δεν ψήφισαν απλώς τον Τραμπ, αλλά τον στήριξαν με φανατικό ενθουσιασμό. Αν δεν είχαμε τον κορωνοϊό, είναι μάλιστα πολύ πιθανό πως ο Τραμπ θα είχε κερδίσει τις εκλογές.
Ας μη γελιόμαστε. Ο Τραμπ θα παραμείνει ένας καταλυτικός παράγων, γιατί εκφράζει με δεξιοτεχνία ένα πολύ βαθύ, ορμητικό ρεύμα, που δεν λέει να κοπάσει. Παγκοσμίως. Μιλάει με καθαρές και απλές κουβέντες σε ανθρώπους που έχουν ζαλιστεί και απελπιστεί από την παγκοσμιοποίηση ή τη ραγδαία πρόοδο της τεχνολογίας, που απειλεί τις δουλειές τους. Αγγίζει και «παίζει» σαν καλός βιολιστής όλες τους τις ανασφαλείς χορδές. Από την αγωνία πως οι λευκοί ψηφοφόροι θα είναι η μειονότητα στις ΗΠΑ το 2050 έως την ανασφάλειά τους για την αύξηση των φόρων και την απαγόρευση των όπλων.
Η αμερικανική ελίτ πίστευε –λανθασμένα– ότι αυτά που τη νοιάζουν και την εξοργίζουν ένοιαζαν και εξόργιζαν και την υπόλοιπη Αμερική. Και όμως. Το τσαλαπάτημα των θεσμών, η χυδαιότητα απέναντι στον Φάουτσι, η νομιμοποίηση των ακραίων ρατσιστών δεν αφορούσαν την άλλη Αμερική. Ο σωστός ευαγγελικός, τύπου Τραμπ, οδηγεί με πάθος τους πιστούς του στον παραλογισμό, χωρίς δισταγμό. Τους πείθει για τις θεωρίες συνωμοσίας που τον βολεύουν και τους βάζει να ρισκάρουν τη ζωή τους όταν πηγαίνουν σε μαζικές συγκεντρώσεις χωρίς μάσκα. Αγνοεί και προκαλεί τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, τα οποία κάνουν το λάθος να τον πολεμούν με λύσσα επιβεβαιώνοντας την αγαπημένη του θεωρία: πως το σύστημα τον πολεμάει.
Είναι πολύ επικίνδυνο αυτό που συνέβη και θα συνεχίσει να συμβαίνει στην Αμερική. Μιλάμε για ένα τεκτονικό ρήγμα ανάμεσα σε δύο παράλληλα σύμπαντα.
Θέλει προσοχή. Και εδώ σε εμάς. Ο κορωνοϊός και το δεύτερο lockdown έχουν στείλει πολύ κόσμο «στα κάγκελα». Πραγματικά. Ο χειμώνας θα βρει πολλούς σε οικονομική απελπισία και τους νέους σε συνθήκες ανεξέλεγκτης οργής. «Τραμπ» δεν υπάρχει στον ορίζοντα και επίσης εμείς περάσαμε ήδη μια αντισυστημική και αδιέξοδη φάση.
Οποιος όμως δεν ακούει και δεν βλέπει τι γίνεται και τι συζητείται στην κοινωνία θα αιφνιδιαστεί και πάλι. Δεν ξέρω από ποιον, δεν ξέρω πώς, δεν ξέρω πότε. Αυτό είναι το πλεονέκτημα του ακραίου, συνωμοσιολογικού λαϊκισμού. Είναι σαν μια σπάνια πυρκαγιά. Κανείς δεν την παίρνει χαμπάρι, κανείς δεν ξέρει πώς να τη σβήσει όταν δει τις φλόγες.
