Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Πηγή: kathimerini.gr
Αν δεν συμβεί κάτι πολύ θεαματικό, η Ελλάδα ενδέχεται να περάσει από ένα μεγάλο πείραμα πολιτικής ανθρωπολογίας τα επόμενα χρόνια. Θα αναγκασθούμε δηλαδή να μάθουμε αν μπορεί η χώρα να κυβερνηθεί σε συνθήκες απλής αναλογικής. Ποτέ στην Ιστορία της δεν το κατάφερε αυτό χωρίς να μπει σε περιπέτειες και να καταλήξει, τελικά, να αναζητεί ισχυρούς ηγέτες και άλλα εκλογικά μοντέλα.
Δεν είχαμε ποτέ την κουλτούρα της συναίνεσης που συναντά κανείς στις βόρειες χώρες. Η ελληνική πολιτική ζωή βασίζεται στην αρχή «ό,τι κερδίζεις εσύ, το χάνω εγώ», ή σε αυτό που περιγράφει πιο κομψά η θεωρία παιγνίων ως «zero sum game». Οι παλαιότεροι πολιτικοί ήταν πιο έμπειροι και ήξεραν πόσο χαμηλά μπορεί να φθάσει ο τόπος. Παρ’ όλα αυτά, τα έκαναν επανειλημμένως θάλασσα, λόγω ασυνεννοησίας. Τώρα υπάρχει άγνοια κινδύνου. Παίζονται παιχνίδια προσωπικής εξόντωσης. Οι θεσμοί είναι εργαλείο στο παιχνίδι εξουσίας, και μόνον. Θα πάμε ενδεχομένως στις πιο τοξικές, πολωμένες εκλογές της μεταπολίτευσης. Την επόμενη μέρα δεν θα έχει μείνει ούτε σπόρος συνεννόησης στο κατακαμένο τοπίο.
Το πρόβλημα είναι όμως και πρακτικό. Ας πάρουμε τους δήμους. Οποιος έχει παρακολουθήσει δημοτικό συμβούλιο μεγάλης πόλης μπερδεύεται αν βλέπει κάποιο ριάλιτι ή συνεδρίαση εκλεγμένου οργάνου. Φωνές, ξύλο, χάος. Οι ακραίοι δεν αφήνουν να περάσει τίποτα. Οι μικροσυναλλαγές που κρύβονται πίσω από τις αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων είναι αδιανόητες. Ενας τοπικός «νταβατζής» μπορεί εύκολα να επιβάλει την άποψή του, χωρίς να του κοστίσει ακριβά. Τώρα όμως οι επόμενοι δήμαρχοι θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι είναι μαθηματικώς αδύνατον να σχηματίσουν πλειοψηφία στο συμβούλιο. Οι κυβερνώντες προσπαθούν να μας εμφυσήσουν τη μεταφυσική αισιοδοξία ότι κάτι θα αλλάξει και θα αρχίσουμε να συμπεριφερόμαστε σαν… Σουηδοί. Η κυνική αλήθεια είναι ότι θεωρούν πως έτσι θα διαλύσουν τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ σε τοπικό επίπεδο, καθώς θα είναι υποψήφιοι πολλά στελέχη τους. Θα τσακωθούν, δεν θα τρέξουν για το κόμμα τους αν οι βουλευτικές εκλογές γίνουν τον Μάιο. Μαγκιά; Τρομερή ως σύλληψη, όντως. Μόνο που οι δήμοι θα γίνουν μπάχαλο και οι πολίτες δεν θα ξέρουν γιατί κανείς δεν μαζεύει τα σκουπίδια ή δεν αλλάζει λάμπες στην πόλη.
Η απλή αναλογική παραμονεύει όμως, όπως όλοι ξέρουμε, και στην εθνική μας πολιτική ζωή. Αν δεν βρεθούν οι 200, που θα ξαναλλάξουν τον εκλογικό νόμο, θα είναι δύσκολο να αποφύγουμε και αυτή την περιπέτεια. Ορισμένοι διανοούμενοι φίλοι επιμένουν ότι θα είναι καλό για τον τόπο, γιατί θα μας ωθήσει σε συνεργασίες και συναινέσεις. Δεν ξέρω από πού αντλούν την αισιοδοξία τους. Ελπίζω μόνο να έχουν εκείνοι δίκιο.
