Γράφει ο Παντελής Καψής
Πηγή: skai.gr
Δύο πολιτικοί επιστήμονες στις ΗΠΑ «βρήκαν» 4 απλές ερωτήσεις από τις οποίες, ανάλογα με το πώς τις απαντάμε, μπορούν να βρουν με μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας τι θα ψηφίζαμε: Δημοκρατικούς ή Ρεπουμπλικάνους. Τέσσερις ερωτήσεις που δεν έχουν σχέση με την πολιτική, αλλά με τον τρόπο που θεωρητικά μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Είναι το είδος των τεστ που λατρεύουν οι επιστήμονες καθώς τους επιτρέπουν να αναλύουν τα σώψυχά μας και να ισχυρίζονται ότι μας γνωρίζουν καλύτερα από όσο εμείς γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Κάτι σαν τα τρικ των ταχυδακτυλουργών που βάζεις ένα χαρτί στο μυαλό σου κι αυτοί το βρίσκουν ρωτώντας μας άσχετα πράγματα. Όπως καταλαβαίνετε ο πειρασμός ήταν μεγάλος κι αποφάσισα να κάνω το τεστ.
Η πρώτη ερώτηση, για μένα, ήταν η πιο δύσκολη. Προτιμάτε το παιδί σας να είναι ανεξάρτητο ή να δείχνει σεβασμό στους μεγάλους. Δεν βρίσκω ότι είναι αντίθετα μεταξύ τους, εκτιμώ και τα δύο χαρακτηριστικά, ψήφισα ωστόσο το δεύτερο. Δεν μπορώ να εξηγήσω καλά το γιατί, ίσως με επηρέασε και η εικόνα του νεαρού φοιτητή με την αμετροέπεια και την ντουντούκα, ανεβασμένου πάνω στο γραφείο του Γαβρόγλου. Εξευτελισμός. Έτσι κι αλλιώς όμως θεωρώ ότι ο σεβασμός αποτελεί προϋπόθεση για πολιτισμένες σχέσεις, κάτι που λείπει. Άστε που η ανεξαρτησία πολλές φορές είναι ψευδαίσθηση. Στις υπόλοιπες ερωτήσεις πάντως δεν είχα πρόβλημα. Εκτιμάτε την αυτάρκεια (self reliance) ή την υπακοή η δεύτερη ερώτηση; Προφανώς το πρώτο. Την περιέργεια ή τους καλούς τρόπους η τρίτη. Και πάλι το πρώτο χωρίς να υποτιμώ το δεύτερο. Να υπολογίζει τους άλλους ή να έχει καλή συμπεριφορά η τελευταία ερώτηση. Το πρώτο ασυζητητί, πόσες φορές η καλή συμπεριφορά δεν είναι υποκριτική. Αν έχετε επιλέξει περισσότερες φορές την πρώτη εκδοχή, εξηγούν οι ειδικοί, τότε πιθανότατα θα ψηφίζατε Δημοκρατικούς. Με την δεύτερη Ρεπουμπλικάνους.
Όπως καταλαβαίνετε βγήκα Δημοκρατικός και ηρέμησα. Το ερωτηματολόγιο ωστόσο με έβαλε σε σκέψεις. Οι δύο επιστήμονες το χρησιμοποιούν στα πλαίσια της ανάλυσης ενός πολιτισμικού πολέμου που διεξάγεται στις ΗΠΑ. Οι πολίτες είναι χωρισμένοι σε δύο σώματα όπου οι αξίες του ενός αποτελούν ουσιαστικά την άρνηση των αξιών του άλλου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εκτρώσεις. Αν πιστεύεις ότι είναι δολοφονία και πρέπει να απαγορευτούν, ουσιαστικά αρνείσαι το δικαίωμα στις γυναίκες να ορίζουν τα του σώματός τους. Σε μια σειρά ζητήματα κυρίως ζητήματα «ταυτότητας» όπως πχ τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, μπορεί να δει κανείς ένα τέτοιο δίπολο. Κι ακριβώς αυτά τα ζητήματα βρίσκονται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης.
Κάνοντας ένα μικρό άλμα μπορούμε να τα μεταφέρουμε και εις τα καθ ημάς. Μπορεί να το ξεκίνησε ο Τσίπρας όταν έθεσε το θέμα ωμά, «ή τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν… ή εμείς ή αυτοί». Όπου εμείς οι αγνοί πατριώτες, τα παιδιά του λαού και αυτοί η ξενόδουλη ολιγαρχία, οι γερμανοτσολιάδες. Πόσοι όμως και από την άλλη πλευρά δεν βρίσκουμε ότι μας χωρίζει μια πολιτισμική άβυσσος από τους συριζαίους εθνολαϊκιστές; Μια διάκριση που στην πραγματικότητα έρχεται από το παρελθόν, ο περίφημος «πολιτισμικός δυισμός», ανάμεσα σε μια προοδευτική, κοσμοπολίτικη, δυτικότροπη Ελλάδα με ρίζες στον διαφωτισμό και μια παραδοσιακή, εσωστρεφή και με ροπή στον λαϊκισμό.
Είναι όμως έτσι; Μπορούμε πράγματι να χωριστούμε σε δύο κατηγορίες ή μήπως αντίθετα, οι περισσότεροι από εμάς, λίγο πολύ τσαλαβουτάμε και στις δύο, ανάλογα με τις επιρροές της στιγμής, τις ειδικές ανάγκες μας αλλά και το γενικότερο κλίμα στη χώρα; Αλλιώς βλέπαμε τα ανοικτά σύνορα, για παράδειγμα, όταν κατακτούσαμε το ευρωπαϊκό στη Λισαβόνα κι αλλιώς όταν υπογράφαμε το Μνημόνιο κι η κυβέρνηση έκοβε μισθούς και συντάξεις φορτώνοντας την ευθύνη στην τρόικα. Την θεωρητική πλευρά μπορεί να την συζητούν οι ειδικοί επιστήμονες. Η πρακτική ωστόσο έχει ίσως ενδιαφέρον. Αυτή που προκύπτει από την ανάγκη να μην υψώνουμε τείχη μεταξύ μας, να προσπαθούμε να καταλάβουμε τον άλλο και να μην θεωρούμε εκ προοιμίου ότι είναι κακών προθέσεων. Είναι δύσκολο, κάποιες φορές μπορεί να είναι και αδύνατον. Από την άλλη πλευρά πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει για φιλίες που χάλασαν μέσα στην κρίση. Δεν είναι τελείως παράλογο;
