Του Μάνου Οικονομίδη
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Αξία”, το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2018
Σε αυτόν εδώ τον «περίεργο» τόπο, τα κάνουμε όλα…διαφορετικά. Στα όρια μιας σχεδόν μεταφυσικής προσέγγισης της ιστορικήςδιαδρομής του έθνους μας, ως μη συνηθισμένου και συμβατικού.
Μόνο που, στην εποχή της βαθιάς, σύνθετης και πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνουμε, από τη στιγμή που ξεκίνησαν τα Μνημόνια, με την υπογραφή του τελευταίου των Παπανδρέου την άνοιξη του 2010, στη στάθμιση της συνήθους διαφορετικότητάς μας, επικρατούν τα αρνητικά. Η σκοτεινή πλευρά.
Κινδυνεύουμε να καταγραφούμε στην Ιστορία λαών και κοινωνιών, ως η μοναδική χώρα που πέρασε τόσο επικίνδυνη κρίση, και δεν καταφέραμε να αναδείξουμε τον καλύτερο εαυτό μας. Να σταθούμε αξιοπρεπώς, με όρους ρεαλισμού και επιβίωσης. Να αφήσουμε πίσω μας στρεβλώσεις και παθογένειες. Φυσικά, μαζί με τους φορείς τέτοιων διαβρωτικών συμπεριφορών.
Δυστυχώς, μια κοινωνία σε διαρκή και ανατροφοδοτούμενη κρίση, δεν είναι ιδιαίτερα δεκτική στη… μετεκπαίδευση. Δεν της αρέσουν οι παρατηρήσεις. Δεν διορθώνεται… με το ζόρι.
Η αλλαγή προκύπτει από μέσα μας. Ο καθένας ως άτομο, και αθροιστικά ως ενεργοί πολίτες μιας κοινωνίας που διεκδικεί το δικαίωμά της να επιβιώσει στο ιστορικό μέλλον. Ένα μέλλον βεβαίως, που χτίζεται… σήμερα.
Είναι περίπου αυταπόδεικτο ότι, το… κουσούρι που επέδειξε εντυπωσιακή, σκανδαλώδη ανθεκτικότητα στο σύνολο του εύρους της ιστορικής διαδρομής μας, είναι ο λαϊκισμός. Σε πληθυντικές εποχές, περιστάσεις, συγκυρίες και εκφάνσεις.
Είναι εξίσου αυταπόδεικτο ότι… το θέλουμε το παραμύθι μας. Το αναζητούμε, ενδεχομένως υποσυνείδητα και σιωπηλά. Περίπου απαιτούμε να «ζήσουμε τον μύθο μας», όπως τον προσεγγίζει ο καθένας τον μύθο αυτόν. Και όταν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τη διεκδίκηση του μύθου, τότε… τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα.
Ο λαϊκισμός ωστόσο έχει και τους «χορηγούς» του. Εκείνους που του προσφέρουν αιτιολογική βάση ύπαρξης, επιβίωσης, γιγάντωσης και πολλαπλασιασμού. Ώστε, σε ένα επόμενο στάδιο, να βρεθούν εκείνοι που θα ιππεύσουν το κύμα του λαϊκισμού. Θα το εκφράσουν και θα το κανιβαλίσουν.
Στη σημερινή Ελλάδα της άδικης κρίσης, τέτοιοι «χορηγοί» του λαϊκισμού είναι, μεταξύ άλλων, οι τεχνοκράτες και οι «μεταρρυθμίσεις». Όχι επειδή δεν έχουν θέση και ρόλο στη διαμόρφωση του εθνικού μέλλοντος. Το αντίθετο.
Αλλά, επειδή, ειδικά μια κοινωνία σε αποδρομή αυτοπεποίθησης, λειτουργεί με πολύ συγκεκριμένους κώδικες. Είναι απαξιωτική. Γενικεύει. Τσουβαλιάζει. Δεν ακούει εύκολα. Δεν πείθεται.
Χρειάζεται απτά παραδείγματα. Υποδείγματα διαδρομής και ζωής. Εικόνες που να ταυτίζει με πρόσωπα, και να μην αισθάνεται τάση αποστροφής.
Στο πλαίσιο αυτό, όταν ακούει για «τεχνοκράτες», φοβάται ότι… έχει ραντεβού με ελιτιστές, ξένους προς τη βιωματική κοινωνική πραγματικότητα.
Όταν ακούει για «μεταρρυθμίσεις», φοβάται περαιτέρω υποβάθμιση της ποιότητας ζωής της. Περαιτέρω τσαλάκωμα του μέλλοντος και των ονείρων της.
Χρειάζεται λοιπόν μεγάλη προσπάθεια για να πειστεί πραγματικά μια κοινωνία που ξεκινάει την απαρίθμηση των συναισθημάτων της από την οργή.
Γιατί, ακόμη και εκκινώντας από βαθιά οργή, μια κοινωνία που επιθυμεί να επιβιώσει, διεκδικεί την ελπίδα. Την ανάκτηση της ελπίδας.
Αναζητεί το φως. Την επιστροφή στο φως. Στο φως, που,για να μην ξεχνιόμαστε, στο τέλος νικάει πάντα το σκοτάδι.
