Γ. Κουβαράς: Η πραγματικότητα δεν αφήνει πολλά περιθώρια ελιγμών στον Αλέξη Τσίπρα

Η πρώτη δήλωση έγινε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Τζανακόπουλο, στις 20 Ιουνίου: «Αν καταψηφίσουν οι ΑΝ.ΕΛ. τη Συμφωνία των Πρεσπών, θα ζητήσουμε ψήφο εμπιστοσύνης».
Η δεύτερη έγινε από τον πρωθυπουργό στη «Wall Street Journal» την περασμένη Παρασκευή: «Νομίζω πως η κυβέρνησή μου θα επιβιώσει, αλλά δεν ξέρω αν θα επιβιώσει ο συνασπισμός. Αυτό, όμως, είναι κάτι που θα αποφασίσει ο εταίρος μου».

Για να το πούμε απλά, τον Ιούνιο ο Αλέξης Τσίπρας πίστευε ότι μπορεί να ψηφιστεί η συμφωνία και να διατηρήσει η κυβέρνηση την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία. Τον Σεπτέμβριο έχει πια αντιληφθεί ότι ακόμη και αν ψηφιστεί από τη Βουλή η συμφωνία, ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά είναι ως κυβέρνηση μειοψηφίας.
Είναι κοινό μυστικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας διαχειρίστηκε το Σκοπιανό με τρόπο που θεωρούσε ότι θα οδηγούσε σε ρήγμα την αντιπολίτευση. Πίστευε ότι η Ν.Δ. θα διχαστεί και ότι το ΚΙΝ.ΑΛ. θα αναγκαζόταν εκ των πραγμάτων να συναινέσει. Οπως αποδείχτηκε, έκανε εντελώς λάθος εκτίμηση. Το Σκοπιανό έδωσε τελικά στον Μητσοτάκη τη δυνατότητα να συσπειρώσει τη λαϊκή Δεξιά, της οποίας δεν είναι ο ίδιος αυθεντικός εκπρόσωπος. Κι έδωσε επίσης στη Φώφη Γεννηματά την ευκαιρία να επανασυσπειρώσει το πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, που πριν από τη Συμφωνία των Πρεσπών είχε κάποια σημεία επαφής και με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το μόνο που «πέτυχε», λοιπόν, ο πρωθυπουργός στον χώρο της αντιπολίτευσης ήταν η αποχώρηση του Ποταμιού από το ΚΙΝ.ΑΛ. (με αφορμή αλλά όχι αιτία το Σκοπιανό). «Πέτυχε», όμως, ταυτόχρονα και κάτι άλλο που προφανώς δεν είχε προβλέψει: να οδηγήσει σε αδιέξοδο τον κυβερνητικό του εταίρο και μέσω αυτού την ίδια την κυβέρνησή του.

Για να ψηφιστεί η Συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή και να συνεχίσει και η κυβέρνηση τη θητεία της τρεις εκδοχές υπάρχουν:
Η πρώτη είναι να την ψηφίσουν τελικά οι ΑΝ.ΕΛ. οδηγούμενοι στον κορυφαίο -και προφανώς τελευταίο- πολιτικό τους αυτοεξευτελισμό. Η πιθανότητα αυτή μοιάζει πολύ μικρή γιατί μέχρι τώρα οι ΑΝ.ΕΛ. έχουν αποδείξει ότι όταν αυτοεξευτελίζονται το κάνουν για το συμφέρον τους και όχι για να σφραγίσουν την πολιτική τους εξαφάνιση, η οποία είναι δεδομένη αν ψηφίσουν τη συμφωνία.
Η δεύτερη εκδοχή είναι να αποφασίσει ο Τσίπρας τη διάσπαση του κυβερνητικού του εταίρου, να του πάρει κάποιους βουλευτές που μοιάζουν πρόθυμοι να πουν «ναι» στη συμφωνία, να τους εντάξει στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ και μαζί με κάποιους ανεξάρτητους και 1-2 βουλευτές του Ποταμιού που ίσως επιθυμούν τη μεταγραφή τους στην Κουμουνδούρου, να φτιάξει μια νέα -καθαρά δική του- πλειοψηφία από την παρούσα Βουλή, η οποία θα του επιτρέψει να παραμείνει πρωθυπουργός ως το τέλος της τετραετίας. Το εγχείρημα φαίνεται πολύ φιλόδοξο και η πιθανότητα υλοποίησής του μικρή, δεδομένου ότι ακόμη και οι «πρόθυμοι» βουλευτές δύσκολα θα αποφασίσουν να πρωταγωνιστήσουν σε μια αποστασία για τη στήριξη μιας κυβέρνησης που πνέει τα λοίσθια.
Η τρίτη εκδοχή είναι η λιγότερο φιλόδοξη και πιο πιθανή: ο Τσίπρας βρίσκει τους βουλευτές να περάσει τη συμφωνία, είτε με 151 είτε με πλειοψηφία επί των παρόντων, δεν βρίσκει όμως πρόθυμους να δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Πώς, λοιπόν, συνεχίζει; Είτε με ψήφο ανοχής, είτε ως κυβέρνηση μειοψηφίας. Εδώ καλό είναι να θυμόμαστε ότι για να πέσει μια κυβέρνηση με πρόταση μομφής απαιτούνται 151 ψήφοι. Και εύκολα οι ΑΝ.ΕΛ. θα καταψηφίσουν μια πρόταση μομφής, ακόμη και αν έχουν καταψηφίσει προηγουμένως και τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Συμπέρασμα: ο Αλέξης Τσίπρας έχει θεωρητικά μπροστά του άλλον έναν χρόνο στην εξουσία, που θα είχε νόημα μόνο εάν του έδινε τη δυνατότητα να κινηθεί μέσα σε ένα πλαίσιο πολιτικής μεταμνημονιακής σταθερότητας ώστε να μπορέσει να οδηγήσει την οικονομία σε ανάκαμψη και να φτάσει στις εκλογές με καλύτερες προϋποθέσεις. Η πραγματικότητα, όμως, δεν του αφήνει τέτοια περιθώρια. Οι τελευταίοι μήνες στην εξουσία θα είναι μήνες αβεβαιότητας και πολιτικής αστάθειας. Σε βαθμό που στο Μέγαρο Μαξίμου αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι «όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα».