Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Η Μεγάλη Βρετανία ήταν πάντοτε ένα υπόδειγμα για τους οπαδούς του δυτικού πολιτικού πολιτισμού. Οι θεσμοί άντεχαν στο πέρασμα των αιώνων, η πολιτική της αντιπαράθεση μπορούσε να γίνει σκληρή, αλλά ποτέ πέρα από κάποια όρια. Το κατεστημένο της είχε –υποτίθεται– τη σοφία να ανοίγεται σε νέο αίμα και ταλέντο, χωρίς ποτέ να υποκύπτει στις πιέσεις των καιρών. Το βέλτιστο προϊόν αυτού του κατεστημένου, ο Ντέιβιντ Κάμερον, έκανε ένα μοιραίο λάθος. Αντί να φερθεί με την αυτοπεποίθηση ενός ηγέτη, έσπρωξε τη χώρα του σε μία περιπέτεια χωρίς τέλος. Τώρα όλα δοκιμάζονται στη Μεγάλη Βρετανία: Οι θεσμοί, το πολιτικό σύστημα, η οικονομία της. Για εμάς τους Ελληνες είναι κάπως παράδοξο αυτό που παρατηρούμε. Οι Βρετανοί τσακώνονται μεταξύ τους σε διάφορα φόρα με άγριο τρόπο. Το μεγάλο προσόν της χώρας τους, το πόσο προβλέψιμη είναι, έχει εξανεμισθεί.
Δικαιούμεθα να είμαστε μπλαζέ και να τους ενθαρρύνουμε, λέγοντάς τους «να είστε ήρεμοι και προχωράτε» (keep calm and carry on…). Εμείς τα περάσαμε όλα νωρίς. Είδαμε πως η χώρα μπορεί να μπει σε μια περιπέτεια όταν το κατεστημένο της λιώνει και κάνει τεράστια λάθη, φέρνοντας στην εξουσία απροετοίμαστες και άτακτες ομάδες. Ξέρουμε πολύ καλά τον διαβρωτικό ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, μέσα από τα οποία ποτίσθηκαν οι εγκέφαλοί μας με θεωρίες συνωμοσίας και πολλά ψέματα.
Η διαφορά; Πως εμείς ως Μεσόγειοι είμαστε καλοί στα ακροβατικά. Δεν μας εντυπωσιάζουν ούτε οι κωλοτούμπες ούτε τα πολλά ψέμματα. Τα θεωρούμε δεδομένα και κομμάτι της πολιτικής μας ρουτίνας. Το «Ναι» μπορεί να σημαίνει και «Οχι».
Οι Βρετανοί κάνουν όλα τα λάθη που κάναμε και εμείς, αλλά τους λείπει η ευελιξία. Ενας Βρετανός πολιτικός μού έλεγε πως «προφανώς και θεωρώ ότι πρέπει να γίνει δεύτερο δημοψήφισμα και πως ένα άτακτο Brexit θα είναι καταστροφικό. Το προτιμώ, όμως, γιατί αν το Κοινοβούλιο ψηφίσει για δεύτερο δημοψήφισμα θα γίνουμε Δημοκρατία της Μπανάνας. Θα δείξουμε ότι δεν σεβόμαστε τους θεσμούς και τη γνώμη του λαού».
Είναι λυπηρό αυτό που συμβαίνει σήμερα σε μία χώρα με τόσο μεγάλη παράδοση και μία από τις ισχυρότερες οικονομίες στον κόσμο. Μπορεί να κάνει εμάς να νιώθουμε ότι δεν είμαστε και τόσο χάλια στο τέλος της ημέρας, αλλά το βρετανικό δράμα λέει πολλά για τη συστημική αποτυχία της Δύσης.
