Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς
Πηγή: kathimerini.gr
Η Τουρκία μπαίνει σε βαθιά κρίση. Το πού θα βρίσκεται σε λίγους μήνες κανείς δεν μπορεί να το απαντήσει. Και αυτό γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μεγάλο σχέδιο. Και ό,τι υπάρχει βρίσκεται στο μυαλό ενός και μόνον ανθρώπου, ο οποίος έχει ως στόχο να παραμείνει στην εξουσία, ο ίδιος και η οικογένειά του στη συνέχεια. Επ’ άπειρον.
Τα καλύτερα ευρωπαϊκά και αμερικανικά μυαλά συμφωνούν, όμως, πως ο πρόεδρος Ερντογάν θα βρεθεί αντιμέτωπος με δύο μεγάλες κρίσεις έως το φθινόπωρο. Η πρώτη θα είναι οικονομική. Ο ιδιωτικός τομέας χρωστάει αυτή τη στιγμή περί τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρέους είναι σε ξένο συνάλλαγμα και περίπου το μισό πρέπει να πληρωθεί έως το τέλος του καλοκαιριού. Οι περισσότεροι αναλυτές που ασχολούνται με την Τουρκία θεωρούν ότι είτε θα χρειασθεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να πάρει ένα δάνειο της τάξεως των 150 δισεκατομμυρίων είτε να ακολουθήσει τον δρόμο της Βενεζουέλας. Ο Ερντογάν θα μπορούσε ασφαλώς να αλλάξει πολιτική και να προλάβει τα χειρότερα, αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πολιτικά πιθανό. Οσο για τα χρήματα που θα χρειαστεί, είναι πολλά και δεν μπορούν να τα καλύψουν η Ρωσία και το Κατάρ. Και η Τουρκία σήμερα εισάγει ακόμη και κρεμμύδια και αλεύρι…
Ο Τούρκος ηγέτης δεν θέλει προφανώς να προσφύγει στο ΔΝΤ, γιατί θα γκρεμίσει έτσι όλο το αφήγημά του. Θα εμφανισθεί ως ηγέτης που πάει στη Δύση για να ζητήσει χρήματα, όταν προβάλλει τον εαυτό του σαν τον ηγέτη μιας πανίσχυρης μεσαίας υπερδύναμης που μπορεί να σνομπάρει την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.
Την ώρα που η οικονομική κρίση θα κλιμακώνεται, ο Ερντογάν θα βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα ακόμη δίλημμα: να πάει με τη Ρωσία παραλαμβάνοντας τους S-400 ή να πάρει τα F-35 και να συνεχίσει τους δεσμούς με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ; Εως τώρα τα μηνύματα από την Ουάσιγκτον ήταν πολύ θολά και συγκεχυμένα. Τώρα αρχίζουν να ξεκαθαρίζουν, μετά τις δηλώσεις του αντιπροέδρου Πενς και άλλων κορυφαίων αξιωματούχων. Το Κογκρέσο έχει αρχίσει να παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής και δεν αστειεύεται στο συγκεκριμένο θέμα.
Ακόμη και στο αμερικανικό Πεντάγωνο, όλο και περισσότεροι αξιωματούχοι αρχίζουν να πιστεύουν ότι η σημερινή σχέση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν είναι βιώσιμη. Κατά την εκτίμησή τους, η αμερικανική πολιτική έκανε πολλά λάθη έως πρόσφατα, γιατί απέφευγε τα σαφή μηνύματα προς την Αγκυρα και επίσης χρησιμοποιούσε περισσότερο «το καρότο» και λιγότερο «το μαστίγιο». «Ο πρόεδρος Ερντογάν γαβγίζει πολύ, αλλά όταν κάποιος του δείχνει τα δόντια του, συνήθως σταματάει», έλεγε πρόσφατα Αμερικανός αναλυτής που γνωρίζει σε βάθος τη σημερινή Τουρκία. Η σχέση Ουάσιγκτον – Αγκυρας σίγουρα θα περάσει ένα τεστ αντοχής τους επόμενους μήνες.
